Saveznički magacini na udaru crnoberzijanaca

POSTAVLjENI na trećerazredne dužnosti u savezničkim formacijama, dojučerašnji zarobljenici, a među njima je bilo najviše četnika, brzo su shvatili da su novi zadaci teži od ipak lagodnijeg, ranije opisanog života u logoru Eboli, ma koliko on zaista bio težak. Zato je povratak u logor, u početku pojedinačan, a onda u manjim grupama, brzo poprimio masovne razmere.

Zbog toga su usledile pretnje Engleza - svako ko napusti svoju jedinicu iz sastava savezničke vojske, biće smatran za begunca i zbog toga će završiti u koncentracionom logoru. Ovakva, oštro intonirana pretnja, zaustavila je talas povratka u logor Eboli, ali se i tada pokazalo, kao što kaže naš narod da je - "zla navika, teška odvika".
POŠTO je samovoljni povratak u Eboli graničio s velikim rizikom, oni koji se nisu vratili iz savezničkih jedinica, počeli su i unutar njih da se organizuju u grupe, po mustri iz Ebolija, što će reći da su se odali krađama i crnoj berzi. Ovog puta cilj su im bili saveznički magacini, pristaništa i logori koje su, uglavnom kao noćni stražari, čuvali s drvenim palicama u rukama.

Kod takvih okolnosti - a nije prošlo mnogo vremena - britanska komanda je obaveštena da su bukvalno nestala neka od manjih, data na čuvanje ovim "stražarima" iz logora Eboli. Lokalnim Italijanima prodate su čak i barake, što je samo svedočilo o tome da su raniji crnoberzijanski kanali ponovo proradili. Igra bivših četnika na tu italijansku kartu, a i drugih iz Ebolija, bila je tako vešta, da su potom, pošto su krađe učestale, Englezi tvrdili kako su ih pokrali italijanski stražari. Kakva zabluda - oni su takođe krali, ali svedoci koji su se iz Ebolija vratili u Jugoslaviju, u izjavama tvrde kako to nije premašilo dva odsto, dok su ostalo pokupili i preneli na crno tržište "ebolijci", kako su ih onda nazivali.

NESUMNjIVO u nedoumici ko šta radi i čime se bavi, Englezi su, opterećeni sumnjama, ubrzo zatim naredili povlačenje sa rada iz svojih jedinica svih "ebolijaca" i njihov povratak u logor Eboli, kao i u dva-tri logora oko Kazerte.

Stigla je i specijalna engleska komisija, određena da u logorima saslušava svakog pojedinca o njegovom životu i radu tokom rata. Zadatak komisije, dakle, nije bio da se prvenstveno bavi istragom krađa i prekrađa, crnom berzom i sličnim stvarima, nego da utvrdi da li među logorisanim u Eboliju ima ratnih zločinaca. Šef ove komisije bio je Ficroj Meklejn, lični izaslanik Vinstona Čerčila u Vrhovnom štabu Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije tokom Drugog svetskog rata, odličan poznavalac ratne situacije na teritoriji okupirane Jugoslavije.

O toj i sličnim komisijama nešto docnije, pošto je reč o velikoj igri zakuvanoj na talasu hladnog rata, zbog čega Jugoslaviji nisu isporučivani ni ordinarni zločinci kakav je bio Ante Pavelić. Izdvajanje počinilaca ratnih zločina, smeštenih u logore u Italiji, i njihovo izručivanje Jugoslaviji, bilo je deo te iste priče, što znači da se nije ni dogodilo.

SUOČENA i sa saznanjima o onome što dešavalo u samom logoru Eboli i kriminalnim mrežama koje su iz njega razvijene, pomenuta komisija će konstatovati da su pripadnici tih mreža opasni po život i za njene članove.

U isto vreme, diplomatija nove Jugoslavije, već je razvila snažnu aktivnost na širokom polju, uključujući i odnose sa zapadnim saveznicima. Prateći organi te akcije bili su operativci KOS-a i Udbe, jugoslovenske vojne i civilne tajne policije. Njihovi pouzdanici već su bili ubačeni u izbegličke logore Jugoslovenske vojske van otadžbine, ne samo u Italiji, nego i u Austriji, Nemačkoj i Francuskoj, ili su pouzdani saradnici ove dve tajne jugoslovenske službe pronađeni u masi vojnih i političkih izbeglica.
Jedna od diplomatskih akcija Beograda bila je usmerena upravo ka izbeglicama u Italiji, pogotovo u logoru Eboli. Široko postavljena kampanja "protiv komunističkog režima" u Jugoslaviji, nesumnjivo je ubirala plodove, ali oni koji su u te kampanje bezrezervno verovali, nisu ništa znali o zbivanjima u zemlji, u koju su ustaški teroristi bili ubačeni odmah po okončanja rata, dok su odmetničke formacije četnika nastavile oružanu borbu protiv nove vlasti.

KONZUL nove Jugoslavije u Napulju, Vicko Glumičić, izvršavajući svoju dužnost, dobio je zadatak da se sretne sa četnicima i drugim frakcijama iz Ebolija, u pokušaju da objasni da je povratak u zemlju slobodan za sve, osim za one koji su počinjenim zločinima okrvavili svoje ruke.

U literaturi se tvrdi da je do tog susreta jugoslovenskog konzula i predstavnika emigranata došlo u samom logoru Eboli, ali se to dogodilo u Napulju, gde je grupa četnika iz tzv. Dinarske divizije Momčila Đujića, bila na radu u engleskom vojnom logoru i u tamošnjoj kasarni. Oni su ubili Glumičića, koji je postao prva žrtva diplomatskog kora FNRJ u terorističkoj akciji, kakve će u godinama koje slede, odneti još mnoge živote jugoslovenskih diplomata.

Došavši na sastanak, Glumičić je izneo činjenice o onome što se događa u Jugoslaviji i preneo poruku da je emigrantima otvoren slobodan put da se vrate kućama, pošto su u ropski položaj u kome se nalaze, upali zavedeni lažima male grupe ratnih zločinaca. Platio je, međutim, glavom, stradavši na tom nedovršenom sastanku od Đujićevih četnika.

IZ TOG razloga, dok je specijalna komisija za otkrivanje krivaca obavljala istragu, grupa starešina je vodila propagandu i zahtevala da pojedinačnim isleđivanjima obavezno prisustvuju starešine. Zahtevali su to zbog straha da će biti izručeni Jugoslaviji, a Englezi su shvatili da će posao izdvajanja krivaca biti nemoguć bez mnogo težih posledica.

Na slučaj ubistva jugoslovenskog konzula u Napulju Vicka Glumičića, o čemu istinu kriju tajne arhive, stavljena je tačka.

Kada je ljudstvo iz Ebolija, posle kratkotrajne epizode angažovanja u savezničkoj vojsci, vraćeno u logor, nije prošlo mnogo vremena, a pljačke i razbojništva u južnoj Italiji, vraćene su na scenu.

POKLOPILO se to sa glasinom da će "vojska" iz Ebolija biti prebačena u Nemačku, gde će se priključiti nekim, tamo već formiranim grupacijama ratnih zarobljenika. I dok su mnogi tu glasinu primili s podozrenjem i nevericom, među pripadnicima kriminalnih i crnoberzijanskih grupa nastala je prava trka za prvenstvo, s idejom da se do mogućeg odlaska u Nemačku prikupi ne samo što više novca, nego pogotovo da se nagomilaju velike količine robe, kako bi tamo bio nastavljen crnoberzijanski posao.
Tako se dogodilo da preko svojih lokalnih mreža, pogotovo uz pomoć italijanskih železničara, utovare u mnogo vagone ne samo ukradenu, nego i kupljenu robu, plaćenu novcem

"zarađenim" od ranijih krađa. Vagoni u koje su strpali robu, čekali su na skrajnutim kolosecima na polaznoj stanici u Riminiju, ali i na nekim usputnim stanicama, u očekivanju da se transport "vojske" iz Ebolija za Nemačku zaista dogodi, a da se tim kompozicijama priključe ovi vagoni.