Strategija za osvajanje sveta

PORED pojedinačnih dokumenata objavljenih pod nazivom strategija, u Sjedinjenim Državama već dugo postoji koncept Krupne ili Velike strategije. To je neka vrsta kišobrana pod kojim se nalaze sve ostale strategije i doktrine, koje deluju pod opštim pogledima na svet, ideološkim i nacionalnim interesima. Termin je predstavio britanski general Bazil Lidel Gart, poznat iz knjige "Strategija indirektne akcije". Uloga Velike strategije "je da koordinira i usmerava sve resurse, zemlje ili grupe zemalja ka postizanju političkih ciljeva rata".

VELIKA strategija je počela da se razvija u SAD još tokom Drugog svetskog rata u odnosu na zemlje Osovine. Anglosaksonski savez je bio poznat kao Veliki savez, a tek nakon konferencije u Teheranu u decembru 1943. godine, Amerikanci su počeli da vide SSSR kao punopravnog člana svog vojno-političkog bloka protiv nacističke Nemačke i njenih saveznika.

Dok je glavno težište borbe protiv Nemačke i njenih saveznika palo na SSSR, a Istočni front za Treći rajh bio glavni problem - tamo je poginulo oko 75% žive sile i srazmerno uništeno isto toliko tehnike - Vašington i London do poslednjeg trenutka nisu želeli da priznaju ulogu Sovjetskog Saveza u tom sukobu. Tokom Hladnog rata Velika strategija je bila razvijena i primenjena u odnosu na SSSR.

SAVREMENI koncepti Velike strategije uključuju kako vojne aspekte, tako i kompleksniji nivo, koji uključuje doktrinu nacionalne bezbednosti. Hari Iarger, iz Vojnog Instituta SAD za mirovne operacije, smatra da je " najbolje da se strategija razume kao umetnost i nauka razvoja i primene političke, ekonomske, socio-psihološke i vojne moći države u skladu sa političkim rukovodstvom, u cilju stvaranja efekata koji štite ili promovišu javni interes u strateškom okruženju".

Od 2004. godine, zahvaljujući naporima različitih političkih grupa za lobiranje i intelektualnih centara u SAD-u se pojavilo pet odvojenih oblasti alternativne Velike strategije. To su:

Neoizolacionizam

Selektivni angažman

Liberalni internacionalizam

Prvenstvo

Imperija

Svaka od ovih strategija ima sasvim logičko obrazloženje sa stanovišta određenih ideoloških grupa.

PREMA neoizolacionistima Sjedinjene Američke Države su strateški neranjive, tako da sve spoljnopolitičke obaveze treba minimizirati koliko je to moguće, uz maksimalno zatvaranje vojnih programa van zemlje i povlačenje učešća u međunarodnim vojno-političkim blokovima. E. Nordinger, P. Bjukenen i T. Karpenter su pravi predstavnici ove strategije. Karpenter je lično predložio da se sva punomoćja bezbednosnih snaga u Evropi ostave samim Evropljanima, uz transformaciju ili čak raspuštanje NATO.

Pristalice škole političkog realizma su svojevremeno razvile teoriju selektivnog angažovanja (drugi naziv - "izborno uključivanje"), koja obezbeđuje vojno prisustvo SAD u onim zemljama koje su strateški važne za njih i predstavljaju nacionalne interese. Ovi interesi uključuju promociju demokratije i ljudskih prava, ali pristalice ovog koncepta vojnu intervenciju smatraju neprihvatljivom.

LIBERALNI internacionalisti veruju da SAD ne bi trebalo ni da skupljaju niti da troše svoju superiornost. SAD bi trebale da investiraju i čak daju deonice svoje nadmoćnosti drugim zemljama i savezima. I to treba koristiti za jasne liberalne svrhe, jer Liberalni internacionalizam tvrdi da će politički i ekonomski liberalizam za sve druge zemlje postati moguć. Ovo se neće desiti odmah, već nakon dužeg vremena. Na primer, aktivnosti Klintonove administracije širenja i angažovanja bile su usmerene na proširenje demokratske zajednice ekonomija slobodnog tržišta.

Za liberalne internacionaliste, glavni izazov je što SAD mogu iskoristiti svoju nadmoćnost ne na izgradnju liberalnog svetskog poretka, već na izgradnju imperijalnog poretka. Tradicionalnim i državocentričnim pretnjama liberalni internacionalisti dodaju transnacionalne i nekonvencionalne izazove, uključujući terorizam i širenje oružja za masovno uništenje.

STOGA, da bi se izgradio novi svetski poredak potrebna je saradnja kroz multilateralizam (tj. svestranost - ova strategija je proglašena za prioritet kada je dužnost predsednika preuzeo Barak Obama. Sada vidimo da se ova svestranost ne manifestuje samo u nastavku okupacije Iraka, već i u novom ratu u Avganistanu, kao i bombardovanju Libije, pokušajima da unište Siriju, puču u Ukrajini i sličnim podsticanjima u drugim zemljama), i pomoć međunarodnih organizacija. Transatlantska demokratska zajednica koja pruža sigurnost (to jest, proširena verzija NATO) treba da igra ključnu ulogu. Liberalni internacionalisti tvrde da je njena izgradnja moguća, jer je nešto slično nastalo posle Drugog svetskog rata.

Za one američke političke grupe koje se pozivaju na primat, cilj je očuvanje hegemonije koja najbolje služi američkim interesima. Stoga, situacija "unipolarnog trenutka" mora biti očuvana zauvek. Zbog toga je neophodno da se spreči pojava jednakih snaga ili onih koje pretenduju da budu jednake, bez obzira na to da li je to Kina, EU, Rusija ili eventualno Indija. Svako delovanje glavnih svetskih igrača koje ima za cilj saradnju koja pokazuje znakove ravnoteže, usmerene protiv SAD, sumnjivo je. Na dnevnom redu ove grupe su takvi koncepti kao što su države-otpadnici, ali ih nekonvencionalne pretnje slabo brinu. Pored očuvanja ekonomske hegemonije Sjedinjenih Država, što podrazumeva američko vođstvo, vojna dominacija je takođe važna za ovu grupu. Za očuvanje prvenstva SAD, mogu se iskoristiti različite institucije i multilateralizam, koje koristi i prethodna grupa.

Termin "Imperija" ranije se koristio u negativnom smislu, kako za kritiku američke spoljne politike, tako i za karakterizaciju Sovjetskog Saveza. Posle raspada Sovjetskog Saveza, američki nacionalisti i neokonzervativci prilagođavali su termin novim uslovima. Za zagovornike ideje američke imperije, negativne istorijske konotacije su već zastarele, jer je američka liberalna i dobra imperija izdržala, dok su stare loše imperije prestale da postoje. Maks But je naglasio da je "američki imperijalizam bio najveća dobra stvar za svet prošlog veka". Još jedan ideolog neokonzervativizma u Sjedinjenim Američkim Državama, Robert Kejgen (muž zloglasne Viktorije Njuland iz američkog Stejt departmenta, koja i distribuira keks na Majdanu i preporučuje da američki ambasador u Ukrajini pošalje EU u tri ...) takođe je nazvao Sjedinjene Države dobrom imperijom, dajući takvu formulaciju u naslovu jedne od svojih publikacija u časopisu Foreign Policy. Pristalice američke imperije veruju da su one porasle kao rezultat Hladnog rata, ne samo kao jedina supersila i hegemon, već kao imperijalna sila. Prema Endrju Rosu, to je "žestoka kombinacija uvredljivog realizma i hegemonijske teorije stabilnosti".

PLAN ZA SVETSKI POREDAK

VOJNA moć države je samo jedno od sredstava za slabljenje volje protivnika, kao i vršenje diplomatskog, ideološkog, finansijskog, komercijalnog i drugih vrsta pritisaka. Još jedan važan aspekt je organizacija budućnosti posleratnog svetskog poretka, u cilju poboljšanja bezbednosti i izbegavanje rizika, uključujući nezadovoljstvo neprijateljskih zemalja budućim svetskim poretkom.