STARCI UBIJENI DOK SU ČUVALI KUĆNE PRAGOVE: Prošlo je 28 godina od ubistva srpskih civila u Varivodama i Gošiću

DANA 28. septembra 1995, gotovo dva meseca po završetku “Oluje”, u selu Varivode, tada u opštini Knin, ubijeno je devet meštana srpske nacionalnosti, podseća Savo Štrbac, direktor Dokumentaciono-informacionog centra "Veritas". Najmlađi je imao 54, a najstariji 84 godine.

D. Milovanović/ Arhiva "Novosti"

Tog dana ubijeni su: Jovan Berić (75), Špiro Berić (55), Radivoj Berić (69), Marija Berić (69), Mirko Pokrajac (84), Dušan Dukić (59), Marko Berić (82), Milka Berić (67) i Jovan Berić (56). Oko ili istog dana ubijen je i deseti meštanin, Uglješa Ilijašević (54), čije telo je kasnije pronađeno u jednoj gustirni i čijeg imena nema na spomeniku žrtvama toga sela.

Mesec dana ranije, 27. avgusta, u obližnjem selu Gošić ubijeno je sedam meštana, takođe srpske nacionalnosti: Savo Borak (70), Vasilj Borak (68), Grozdana Borak (75), Marija Borak (81), Kosovka Borak (77), Milka Borak (75) i Dušan Borak (56).

- Svi ubijeni u oba sela bili su civili, a u tim selima, ni u vreme rata, ni u vreme ubistava, nije bilo nikakvih ratnih aktivnosti. Ostali su zato što nisu hteli da napuste svoja ognjišta i jer su poverovali Tuđmanovim pozivima da svima koji nisu “okrvavili ruke” garantuje imovinsku i ličnu sigurnost. A svi su ubijeni vatrenim oružjem iz neposredne blizine, u svojim dvorištima, na kućnim pragovima ili u kućama - kaže Štrbac.

On dodaje da ih je hrvatska policija, u nameri da prikrije zločine, tajno pokopala na kninskom groblju, pod oznakom “nepoznat”, iako su znali njihov identitet. Njihova tela su u proleće 2001. ekshumirali haški istražitelji, među 301 posmrtnim ostatkom, koliko ih je bilo pokopano na Kninskom groblju, svi iz vremena “Oluje” i “postoluje”. Porodice su ih identifikovale 2002, a sahranjeni su u rodnim selima, gde su im opština Kistanje i Srpsko narodno vijeće podigli spomenike, koji su više puta bili skrnavljeni.

Pod pritiskom međunarodne zajednice i organizacija za zaštitu ljudskih prava, ova ubistva su relativno brzo procesuirana, pa je Županijsko državno tužilaštvo u Zadru već 1996. podiglo optužnicu protiv šestorice bivših hrvatskih vojnika (Nikola Rašić, Ivan Jakovljević, Pero Perković, Ivica Petrić, Zlatko Ladović i Nediljko Mijić) zbog krivičnog dela ubistva iz koristoljublja.

Iste godine Županijski sud u Zadru, iako su četvorica optuženika u istrazi priznali počinjenje dela, oslobađa ih optužbe u nedostatku dokaza. Vrhovni sud RH je ukinuo prvostepenu oslobađajuću presudu i slučaj vratio na ponovno suđenje.

Tokom ponovljenog suđenja pred Županijskim sudom u Šibeniku, zastupnik optužbe je 13. februara 2002. odustao od optužnice protiv svih optuženih, uz obrazloženje da su došli do saznanja ko bi mogao da bude počinilac ubistava u Varivodama i Gošiću, najavivši novu istragu. Međutim, do danas nema ni optuženih ni osuđenih za ova, kao ni za mnoga druga ubistva srpskih civila u “postolujnim” vremenima u susednim selima.

Po popisu stanovništva u RH iz 1991, u Varivodama je živelo 477 žitelja: 472 Srbina, dva Jugoslovena, jedan Hrvat i dvoje ostalih. Po istom popisu u Gošiću je živelo 107 žitelja: 106 Srba i jedan ostali. Po popisu stanovništva u RH iz 2021, u Varivodama je živjelo 61 žitelj, a u Gošiću 21 , bez podataka o nacionalnoj pripadnosti. U Varivodama nema nikog mlađeg od 25 godina, dok ih je 31 mlađe od 65, od čega je samo četvoro mlađih od 40 godina. U Gošiću nema nikog mlađeg od 40, dok ih je četvoro mlađih od 65 godina, podseća Veritas.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije