HRVATI RUŠILI EKAVICU: Lingvisti tvrde da je razvrgavanje Novosadskog dogovora o zajedničkom jeziku bio uvod u raspad SFRJ
ĆIRILICA je prva žrtva razvrgavanja Novosadskog dogovora o srpskohrvatskom književnom jeziku. Ovim dokumentom 1954. godine utvrđeno je da je književni jezik Srba, Hrvata i Crnogoraca jedinstven, a taj dokument je kasnije na inicijativu hrvatskih lingvista razvrgnut. Mi smo nasukani i prevareni od druge strane. Izgubili smo mnogo vremena radeći tuđe poslove, a pod tim se podrazumeva rad na stvaranju onoga što se danas zove hrvatski jezik. Mi smo pristali da i jezik dubrovačkih pisaca i dubrovačkih dokumenata nazovemo srpskohrvatski, iako je on isključivo srpski.
Foto: M. Drobnjak
Ovo nam je rekao profesor Filozofskog fakulteta u Novom Sadu Mato Pižurica, koji je govorio na promociji knjige "Kako je razvrgnut Novosadski dogovor - prilog istoriji srpske jezičke politike", autora Mirka Čanadanovića, koji je aktivno učestvovao u najburnijem delu tog jezičko-političkog procesa od 1965. do 1971. godine.
U ovoj knjizi autor Čanadanović detaljno objašnjava kako je napravljen, a zatim i razvrgnut Novosadski dogovor i predočava povezanost jezičkih sukoba sa opštim političkim zbivanjima u Jugoslaviji onog vremena.
Samo nekolioko meseci nakon sastanka lingvista i književnika iz Beograda, Zagreba, Sarajeva i Novog Sada, koji su u decembru 1954. godine u Novom Sadu zaključili dogovor da je jezik Srba, Hrvata i Crnogoraca jedinstven i da kao takav treba svuda da se razvija i koristi - s oba pisma, oba izgovora, i nazivom srpskohrvatski ili hrvatskosrpski, te da treba što pre izraditi njegov pravopis, književni rečnik i terminologiju - pokazalo se već u aprilu 1955. da ni svi potpisnici tih zaključaka ne misle isto o značenju i načinu ostvarivanja.
Najveći udar na Novosadski dogovor bio je Deklaracija o nazivu i položaju hrvatskog jezika koju su 1967. godine iznedrili hrvatski lingvisti, a u kojoj se navodi da je neophodno osigurati doslednu primenu hrvatskog književnog jezika u školstvu, novinarstvu, javnom i političkom životu, na radiju, televiziji kad god se radi o hrvatskom stanovništvu...
Konačan kraj dogodio se kada se tog dokumenta odrekla Matica hrvatska u aprilu 1971. godine, iste godine kada se dogodio i hrvatski MASPOK.
Međutim, Mirko Čanadanović u knjizi navodi da je nesloga oko nekih pitanja počela i pre potpisivanja Novosadskog dogovora.
- S hrvatske strane upozoravano je da preti opasnost od širenja ekavskog izgovora i srpske leksike na zapadno hrvatsko i bosanskohercegovačko jezičko područje - navodi Čanadanović. - Sa srpske strane to je tumačeno kao neosnovano zastrašivanje ijekavaca (među kojima su i Srbi) i korisnika latinice srpskim unitarizmom...
Izmislili "srbizaciju"
Institut za jezik Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti iz Zagreba ocenio je da je "Novosadski dogovor iskoristila centralističko-unitaristički orijentirana grupa filologa da od njega iskuje oružje za unifikaciju i srbizaciju jezika idući time pod ruku sa ekonomskom eksploatacijom i otuđivanjem vrijednosti stvorenih radom radnih ljudi u Hrvatskoj".
Da je jezik uvek povezan sa politikom, kaže nam i prof. Pižurica.
- Bio je to nagoveštaj onoga što će se kasnije događati u Jugoslaviji - kaže Pižurica. - Jezička politika je više politika nego lingvistika, a razvrgavanje Novosadskog dogovora na neki način je uvod u kasniji raspad države.
Da su jezička pitanja usko povezana sa političkim, smatra i lingvista prof. dr Dragoljub Petrović, koji kaže da su se Brozovi komunisti, kada više nisu imali izgovor za satiranje Srba, "okrenuli satiranju ćirilice":
- Od 1941. do 1951. godine ubijeno je 586.000 Srba, odnosno narodnih neprijatelja kako su ih oni zvali, a kada su prestali skidati srpske glave udarili su na ćirilicu, srpski jezik i srpski identitet.
Pratite nas i putem iOS i android aplikacije
Pratite vesti prema vašim interesovanjima
Pročitajte više
NA ESTRADI JE PET DECENIJA: Evo kolika je penzija Zorice Brunclik
PEVAČICI je nacionalna penzija dodeljena pre tri godine.
13. 11. 2024. u 09:13
HRVATI ŠOKIRALI RUSIJU: Uradili ono što čak ni Amerikanci nisu bili spremni da učine
Rusija je, otkako je počeo rat u Ukrajini, na meti mnogobrojnih međunarodnih sankcija koje sprovode u delo zemlje tzv. "zapada", ali pored kolektivno donetih zabrana, ima i onih jednostranih.
12. 11. 2024. u 16:50
BRAT TOME ZDRAVKOVIĆA: Umrli istog dana, smrt dočekao u bedi - slavni pevač ga retko obilazio (FOTO)
BRAT legendarnog pevača Tome Zdravković, Ivan Zdravković, o kojem se malo znalo, preminuo je u 90. godini baš istog datuma kao i Toma, samo 2021. godine.
13. 11. 2024. u 07:38
NAVIJAČI SU ZAPANjENI: Prvo saznali da se Novak Đoković povredio, a sad i ovo!
Novak Đoković je ponovo uzdrmao tenisku javnost, objavivši nedavno da je povređen i da neće igrati na Završnom mastersu, a sada se ispostavilo da njegovi trenutno najveći teniski rivali, Janik Siner i Karlos Alkaraz, igraju na tom nadmetanju u uslovima koji su za navijače - potpuno nesvakidašnji.
12. 11. 2024. u 14:49
ISPLIVAO RODNI LIST MELANIJE TRAMP: Rođena kao drugo dete u porodici, a evo šta sve piše o njenoj familiji
I DALjE je među glavnim vestima u svetu da je Donald Tramp postao novi predsednik Sjedinjenih Američkih Dražava, mada još uvek nije zvanično preuzeo tu ulogu.
12. 11. 2024. u 17:23
"38 DANA DO GUBITKA DžEPARCA" Trampov sin poslao poruku Zelenskom - otkrio planove SAD za Ukrajinu? (VIDEO)
NAJSTARIJI sin novoizabranog predsednika Sjedinjenih Američkih Država Donald Tramp mlađi, svojom objavom na društvenoj mreži Instagram dodatno je podgrejao nagađanja da će njegov otac nakon preuzimanja funkcije i ulaska u Belu kuću obustaviti ili barem smanjiti finansiranje Ukrajine, koja je trenutno u ratu sa Rusijom.
11. 11. 2024. u 19:03
ILON MASK PODELIO SNIMAK ISTINE: "NATO je bombardovao Beograd kako bi rasparčao Srbiju" (VIDEO)
MILIJARDER Ilon Mask, vlasnik Tesle, "Spejs Iksa", društvene platforme Iks, podelio je na svom profilu govor u kojem Džefri Saks priča o nelegalnom bombardovanju Srbije od strane NATO-a.
12. 11. 2024. u 15:47
"GLAVNA TEMA JE DA LI ĆE MOSKVA BITI GAĐANA" Veliko upozorenje Vučića: Svet se kreće po ivici ambisa!
PREDSEDNIK Srbije Aleksandar Vučić obratio se javnosti posle govora na Samitu KOP29 u Azerbejdžanu.
12. 11. 2024. u 12:33
KO JE JAČI - NATO ILI RUSIJA? Istraživanje otkriva ko ima moćniju vojsku: "Dve strane imaju paritet samo u jednom pogledu"
PITANjE koje zanima mnoge dobilo odgovor.
11. 11. 2024. u 22:35
Najnovije iz rubrike
IZA SEBE OSTAVIO VELIKA DELA: Miodrag Kostić će ostati upamćen kao filantrop i moderni zadužbinar
MIODRAG Kostić je, osim kao jedan od najuspešnijih poslovnih ljudi, u javnosti prepoznat i po svom kontinuiranom angažovanju i davanjima u društveno odgovorne svrhe. Podrška deci i mladima, kao i obrazovanju i zdravstvu, oduvek su bile okosnica njegovih filantropskih aktivnosti.
13. 11. 2024. u 09:11
KO JE BIO MIODRAG KOSTIĆ: Bogata karijera jednog od najvećih privrednika Jugoistočne Evrope
KOMPANIJA koja je danas među najuspešnijim grupacijama u agraru, turizmu, energetici i bankarstvu, Miodrag Kostić osnovao je 1983. godine, kao diplomirani ekonomista, što ga svrstava u pionire privatnog biznisa u Srbiji.
13. 11. 2024. u 09:02
STIŽE JOŠ JAČA TURA SNEGA: Padaće i u Beogradu - u ovom delu Srbije biće ga najviše
POČETAK ove sedmice obeležili su sneg i susnežica i u prvoj turi padavina našli su se i pojedini delovi Beograda, Kopaonik, Zlatibor, Goč, Brus i Kuršumlija, međutim, meteorolog Ivan Ristić kaže da se više snega očekuje 14. novembra i da će snežna granica biti na oko 200 metara nadmorske visine.
13. 11. 2024. u 09:01
PREMINUO MIODRAG KOSTIĆ: Osnivač i predsednik MK Group
MK Group saopštila je danas da je preminuo Miodrag Kostić (65), osnivač i predsednik te kompanije.
13. 11. 2024. u 08:22
NOVE INFORMACIJE O POVREĐENIMA U NOVOM SADU: Oglasila se dr Vesna Turkulov
DVOJE od troje pacijenata koji su teško povređeni usled obrušavanja nadstrešnice na Železničkoj stanici u Novom Sadu, nalaze se u svesnom stanju, ali i dalje teškom, rekla je za Tanjug v. d. direktora Kliničkog centra Vojvodine dr Vesna Turkulov.
13. 11. 2024. u 08:06
Komentari (0)