MAJKA SAHRANILA OBA SINA: Godišnjica stradanja 55 ljudi u selu Šagovina Mašićka

U noći 18-19. decembra 1991. godine, pripadnici 108. i 121. brigade Zbora narodne garde (ZNG) i specijalci iz grupe "Svileni", ukupno 363 vojnika, izvršili su pešadijski napad na srpsko selo Šagovina Mašićka, kod Nove Gradiške, smešteno na južnim obroncima Psunja, koje je čuvalo stotinak pripadnika TO iz ovoga i susednih srpskih sela i dobrovoljaca iz Srbije.

Foto: N. Živanović

- U toku borbe za "prokletu utvrdu", kako su Hrvati, zbog njenog izuzetnog geostrateškog položaja zvali Šagovinu Mašićku, "zenge" su u toku dana, a zahvaljujući tome što su branioci sa meštanima slavili Svetog Nikolu, ovladali celim mestom, kada je, prema srpskim izvorima, likvidirano najmanje 55 ljudi, među kojima 31 civil i pripadnik TO iz ovog sela. Nekoliko desetina prošlo je višemesečnu torturu u hrvatskim kazamatima - naveo je Savo Štrbac iz DIC "Veritas".

Prema svedočenjima preživelih logoraša, "zenge" su pred sobom palili sve kuće i ubijali i civile i branioce posle odbacivanja oružja i predaje. Prema hrvatskim izvorima, akciju je isplanirao brigadir Josip Mikšić, tadašnji komadant 121. brigade, a napadom je komandovao pukovnik Ante Šolić, tadašnji komandant Samostalne interventne satnije (čete) pri 121. brigadi. Među ubicama civila i zarobljenika, preživeli meštani, kažu u "Veritasu" prepoznali su Zdravka Paritana, Stevana Kulića, obojicu iz Cerničke Šagovine, i Ivana Klepića iz Nove Gradiške.

Po nalogu hrvatske vojske u Šagovini Mašićkoj je sahranjeno 28 ubijenih Srba, većina pod imenom, a skupljali su ih i sahranjivali njihovi rođaci, među kojima i Cvetanka Milosavljević, koja je morala da pokopa svoja dva sina - Tihomira (20) i Dragana (23). Sa ove lokacije u pojedinačnim ekshumacijama do 2013. ekshumirano je i predato srpskoj strani najmanje šest posmrtnih ostataka, uz objašnjenje da su "stradali u borbi". U oktobru 2013. ekshumirani su posmrtni ostaci 19 žrtava, od kojih je do sada 14 identifikovano. Za ostale žrtve još se ne zna mesto ukopa.

Selo je kompletno opljačkano i spaljeno, izuzev Zadružnog doma, u kome se nalazila hrvatska vojska sve do dolaska vojnika UN, kaže Štrbac:

- U Hrvatskoj se ova akcija kotira kao "jedna od prvih herojskih bitaka Domovinskog rata, u kojoj su "četnici" pretrpeli velike gubitke od "oko stotinu mrtvih", dok su hrvatski gubici iznosili 13 poginulih i više desetina ranjenih. Iako su ubijani civili i zarobljenici, kategorije koje su u oružanim sukobima zaštićene Ženevskim konvencijama, iako su poznata imena osoba koje su isplanirale i izvele ovu akciju, kao i neposredni počinioci ubistava, za ovaj zločin još niko nije odgovarao ni pred domaćim ni pred međunarodnim sudovima.

U Šagovini Mašićkoj je po popisu stanovništva iz 1991. živelo 209 stanovnika, od čega 189 Srba, 16 Hrvata i 4 Jugoslovena. Trideset godina kasnije, po popisu iz 2021, u selu je popisano pet žitelja - dva muškarca i tri žene, bez oznake nacionalne pripadnosti.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije