Društvo

VATIKAN I RASPAD PRVE I DRUGE JUGOSLAVIJE: Uticaj Katoličke crkve na sudbinu srpskog naroda u dvadesetom veku

30. 04. 2025. u 17:33

NASTOJANjEM da u modernoj državi, kakva je bila Jugoslavija, preko čitavog sistema bratovština, kongregacija, katoličkih društava, verskih škola, katoličke štampe, stvore "unutrašnju katoličku državu" podređenu svešteniku i njegovoj zapovedi, kontroli crkve, disciplini i poslušnosti bilo je, u svojoj suštini, negiranje države.

ВАТИКАН И РАСПАД ПРВЕ И ДРУГЕ ЈУГОСЛАВИЈЕ: Утицај Католичке цркве на судбину српског народа у двадесетом веку

Izričit zahtev da katolici poštuju samo zakone crkve značio je građansku neposlušnost prema državi čiji se zakoni nisu slagali sa "Zakonima svete stege"...

Radikalno vraćanje katoličkim načelima i katoličkoj restauraciji društva "svim sredstvima i na svim nivoima" pogađalo je i okolno pravoslavno stanovništvo. Ideje o sabiranju svetskog katolicizma, pokatoličenju "kugle zemaljske", razvijanju unutrašnjeg religijskog života povećavali su versku gorljivost, fanatizam, isključivost i nagoveštavali obnavljanje aspiracija o univerzalnoj moći rimske crkve. Na prostoru Hrvatske, Slavonije, Dalmacije, gde su Srbi i Hrvati izmešano živeli, to je značilo prozelitizam i pojačavanje međusobnog nepoverenja.

INTEGRACIJA jugoslovenskih katolika značila je dezintegraciju jutoslovenske države.

Tendencija brisanja tragova srpskog prisustva na prostoru Hrvatske, Dalmacije i Slavonije, izražena preko krivotvorenja dokumenata, fabrikovanja falsifikata, preuzimanja lingvističkog i književnog nasleđa, rušenja spomenika kulture, spaljivanja biblioteka i svakog vida "memorije društva" u XX veku dobila je na intenzitetu...Od nepriznavanja ustava jugoslovenske države do srastanja militantnog klerikalizma i fašizma (klerofašizam) postoji linija permanentnog rušenja države i pritiska na stanovništvo druge nacionalnosti i vere. To je bio samo uvod u genocid čije je "zrenje" i "žetvu" Rimokatolička crkva pripremila. Likvidacija, logorovanje, stratišta, nasilno prekrštavanje, iseljavanje pravoslavnog elementa sa prostora NDH, zabrana ćirilice, nisu nailazili na protest rimokatoličkih biskupa. Nakon 1945. godine kajanje za počinjeni zločin je izostalo. Prisustvo i adaptacija klerikalizma u godinama 1945-1990. značila je pripremu za novu istorijsku situaciju. Iskustvo sa rimokatoličkim klerikalizmom koštalo je Srbe u XX veku više stotina hiljada života i neprocenjivo mnogo uništenih kulturnih i materijalnih dobara.

* * * * * * * * * * *

RELIGIOZNA NETRPELjIVOST KAO ENDEMSKA BOLEST: Katolička crkva nikad nije prihvatila Jugoslaviju kao zajedničku državu

OSNOVNI pokretački faktor u poraznom razvoju Jugoslavije bila je verska netolerancija Katoličke crkve. Ona nikada nije prihvatila jugoslovensku državu kao svoju. Pre ujedinjenja, 1. decembra 1918. godine, katolički biskupi Hrvatske su objavili okružnu poslanicu svim vernicima da podržavaju propast Habzburške monarhije, kao odraz oslobođenja od vekovnog ropstva. Ali to je ipak bio pozdrav državi koju je sredinom oktobra 1918. proklamovao poslednji habzburški car Karlo, pod imenom „Ilirska kraljevina”, kao jednu od srednjoevropskih država u zajedničkoj katoličkoj konfederaciji. Umesto pozdrava unitarnoj Jugoslaviji pod srpskom pravoslavnom dinastijom, usledio je zahtev da se da puna sloboda „Hrvatskom katoličkom senioratu”, kako se tada nazivala mreža organizacija Katoličke akcije. Srpski pisac Jovan Skerlić, pošto je bio svedok pogubnom pogromu Srba u Zagrebu 1902, kad je ulična rulja rušila pred sobom sve što je srpsko, napisao je da će buduća Jugoslavija i zajednička država Srba i Hrvata moći da postoji samo u uslovima opšteg, podjednakog i sveobuhvatnog slabljenja duha verske nesnošljivosti - ili neće postojati. Za osam decenija postojanja jugoslovenske države desilo se upravo ono što je zadavalo strah Jovanu Skerliću 1902. Sve velike sile koje su razarale i uticale na organizovanje jugoslovenske države iskorištavale su versku netoleranciju kao svoje osnovno oružje.

**Jovan Skerlić, je bio svedok pogroma Srba u Zagrebu 1902.godine**

ZA SVE TO VREME Katolička crkva je želela da stabilizuje granicu svog poimanja Evrope na reci Drini. U Prvom svetskom ratu, habzburškim vlastima nije pošlo za rukom da etnički očiste Srbe iz doline reke Drine. Veliki genocid 1941-1945. takođe je promašio u tom zadatku, a etnička čišćenja iz Hrvatske, Kosova i Metohije i delova Bosne i Hercegovine stvorila su granice koje ne izgledaju trajne i uverljive. Proces čišćenja Srba sa područja zapadno od reke Drine ostaje pitanje narednih decenija. Sve zapadne sile koje su rušile nameravanu i upostavljenu jugoslovensku državu, posle 1878. imale su kao glavnog balkanskog saveznika hrvatsku Katoličku crkvu.

U tome je jugoslovenski komunizam pokušao da napravi istorijski zaokret, pa je pod teretom prihvatanja tog motiva kao svog istorijskog cilja sišao sa pozornice istorije i propao. Ostaje pitanje da li je jugoslovenski komunizam zaista bio ateistički pokret, kako se u početku sam identifikovao? Jedan poslanik francuskog parlamenta početkom XX veka sam sebe je identifikovao kao katoličkog ateistu („Ja sam ateista, ali katolički“).

Jugoslovensko ateističko iskustvo 1945-1992. pokazalo je da se čovek može potpuno osloboditi samo tuđe religije. U jednoj analizi, koju su 1961. sačinili stručnjaci jugoslovenske Komunističke partije po nalogu Centralnog komiteta, ustanovljeno je da je zbog religioznosti iz članstva stranke izbacivano prosečno 2.400 članova godišnje, najviše u katoličkim delovima zemlje.

* * * * * * * * * * * *

Religija kao faktor etničke pripadnosti na Balkanu

POJAM RELIGIOZNOSTI ima više različitih obeležja. Samo jedno od njih sadrži ubeđenje da postoji Bog. Pored toga, postoji ritualna religioznost koja se ogleda u javnom obeležavanju pripadnosti crkvi, tako što će se pojedinac pojavljivati u hramu za molitvu i obrede. Religija je i ono što sama reč znači: veza koja grupe stanovnika povezuje u jednu zajednicu. Ateizam pogađa, uglavnom, prvo obeležje, odnosno intimno ubeđenje da postoji
Bog, zatim ritualnu pobožnost na javnim mestima, dok je osećanje povezanosti u jednu grudu ateističkim duhom neranjivo. Religija jeste faktor izgradnje etničke pripadnosti, na Balkanu je ona jedina tradicija koja je na tom prostoru starija od naroda koji ga naseljava. Za crkve najpogubniji ateizam dolazio je iz zapadnih društava, gde je ateistička plima pokolebala i uništila stare oblike morala, seksualne suzdržanosti, braka.

Katolička crkva je u celom ovom razdoblju od 1918. do 1992. bila vezana za jednu od dve svetske velike sile koje su težile dominaciji na globusu. Od 1922. za nju je karakterističan „filofašizam“, a posle 1945. polako ga zamenjuje „filoamerikanizam“. U oba slučaja Katolička crkva je u društvima koja su bila protivna ovim svetskim silama vršila funkciju unutrašnjeg rušitelja stabilnosti i državne strukture.

Kao i u francuskoj Trećoj republici, u jugoslovenskim državama od 1918. do 1992.

**Josip Broz sa hrvatskim katoličkim biskupima neposredno posle rata**

Katolička crkva je uspela da izgradi svoje unutrašnje civilno društvo, jednu mrežu unutrašnjih organizacija koje katoličkog vernika uvek drže izolovanog od uspostavljene demokratske države i upravlja njime. U pomenutoj analizi („Politički i idejni problemi u vezi sa religijom“) vođstva jugoslovenskih komunista 1961. kaže se da je katolička zajednica prva među drugim verskim zajednicama u broju štamparija, izdavanja listova i knjiga. „Za katoličke škole karakterističan je veoma visok stepen izolacije učenika od spoljnog sveta i dodira sa društvenim zbivanjima u zemlji. Njima se najčešće onemogućava izlazak, a ukoliko se dozvoljava, onda se obavlja grupno, kako bi se imala puna kontrola kretanja i ponašanja učenika.

POSETE SU DOZVOLjENE samo najbližim rođacima, a razgovori s njima obavljaju se u prisustvu nastavnika. Pisma učenika se strogo cenzurišu. Čitanje štampe i slušanje radija se onemogućava, a takođe i čitanje savremene literature. Međutim, omogućava se dobijanje strane antikomunističke literature i štampe... Sve to utiče da se u ovim školama formiraju mladi ljudi u duhu fanatizma, nacionalne netrpeljivosti i uskogrudosti.“

Prema broju vernika, Katolička crkva je imala najveći broj sveštenika. Najbrojnije sveštenstvo, prema broju vernika, kao i uvek u svim zemljama imala je muslimanska zajednica. Do 1941. muslimani u jugoslovenskoj državi imali su 2.200 imama i preko 2.000 džamija. U 1960. je bilo 2.003 imama i 1.780. džamija. Između 1970. i 1990. gradi se 20 džamija godišnje u državi, u Turskoj 4 dnevno. Pravoslavna crkva je do 1941. imala 3.148 sveštenika, 27 episkopa, više od 500 velikih crkvenih funkcionera i 3.500 crkava. U 1960. ista zajednica je imala 1.850 sveštenika, 293 monaha i 552 monahinje. Imala je 2.500 crkava, 537 kapela i 150 manastira. Katolička crkva je 1939. imala 3.109 sveštenika, monaha 1.310 i monahinja 7.113, zatim 4.467 crkava, 3.109 kapela i 379 manastira. Ona je jedina nastojala da sačuva ranije tekovine i da ih postepeno povećava, na svim mestima gde su ranije bila zapuštena.

Ovi brojevi koji su izolovani, sami za sebe, mrtvi i dosadni, ipak su rendgenska slika stanja u državi u kojoj su društvene elite, a najviše inteligencija, pokušavale da stvore neku multireligioznu zajednicu u harmoničnom društvenom i političkom odnosu, pa su i u slučaju jugoslovenskog demokratskog unitarizma i ateističkog federalizma tu istorijsku bitku izgubile. Religiozna netolerancija je ostala osnovni faktor koji je preživeo sve epohe i razlike u ideologiji.

* * * * * * * * * * * *

Pretvaranje sveštenika od duhovnog u socijalnog voditelja

NA OSNOVU SVEGA izloženog ipak se zaključuje da posledice ne sačinjavaju greh običnih vernika. One u prvobitni greh vatikanskog središta Katoličke crkve, koja je stvarala političke saveze sa velikim svetskim silama i sa njima pokušavala da učestvuje u kontroli globusa. Bez udaraca, najpre nacističke Nemačke, a zatim globalističkih Sjedinjenih Američkih Država, jugoslovenska zajednica bi i 1941, a još više 1992, bila u stanju da prevaziđe svoje unutrašnje razlike i očuva zajedničku državu. Rušenje mentaliteta jedinstva jugoslovenskih građana nije izraz njihovog svađalačkog nacionalnog karaktera, nego je došlo spolja, kao nametnuto nasilje.

Modernu krizu religioznosti je najlakše savlađivala katolička verska zajednica. Pre ateizacije, posle 1945. ona je bila izlagana opasnostima konverzije u pravoslavnu veru, a od 1917. u novostvorenu „Hrvatsku starokatoličku crkvu“, koja je nastala u Dalmaciji i počela se širiti naročito u Vojvodini. Kao odgovor na te izazove, crkva je prošla strogi ispit modernizacije po uzorima na evropske katoličke zajednice. Ona se sastojala u pretvaranju sveštenika od duhovnog voditelja u socijalnog voditelja vernika. U isto vreme je smanjivan broj sveštenika i preduzimano bolje i permanentno njihovo školovanje. Sveštenik je postajao pisac, rukovodilac svetovnih sportskih, kulturnih, turističkih društava.

U uslovima odocnelog procesa kroatizacije katolika Dalmacije, Slavonije, Bosne i Vojvodine, kod njih se žilavo održavala i svest o bliskosti i istovetnosti sa srpskim pravoslavljem. U Dalmaciji se još pamti da su napustili pravoslavlje bežanjem sa turskog prostora u XVI i XVII veku. Još 1865. Ante Kuzmanić je pisao da „jedna strana u nas od starine neprestance pokazuje ljubav k svojoj narodnosti, i dilom (na delu) je pokazuje. To su Dalmatinci vire grčkoistočne. Oni su jekavci. Ja im to svojstvo ne zamiram, nego našim ikavcima zamiram što se daju zanositi sa onim jezikom”.

**Pravoslavna crkva Ćirila i Metodija na Visu srušena je 1963. godine**

PRELAZAK NA PRAVOSLAVLjE, najviše iz političkih razloga otpora italijanizaciji stanovništva, često je beležen po novinama. Krajem 1880. zadarski „Srpski lista“ beleži da omladina viče, u jednom selu na Braču, „Srpska narodnost, naša je narodnost”.

Na nekim lađama, uz obavezni državni austrougarski „vije se i naš narodni srpski posvećeni stijeg”. U maju 1890. katolički biskup je u Splitu obustavio glagoljašku službu božiju, pa su novine pisale da će neki i tu, kao u slučaju 11 vernika u Rijeci, preći na pravoslavlje. Seljaci u istarskim selima Ricmanj i Log su 1903. prelazili u pravoslavlje, jer „svi njihovi napori da dobiju slovenski jezik u crkvi ostadoše bez uspeha”. Katolici Podgore i sela Sukošana kod Zadra su 1904. zapretili biskupu da će „na najmirniji način preći iz katoličke, u svetu narodnu pravoslavnu veru, a time ćemo učiniti i najviši pijetet, prema pravičnosti i onim svecima, koji u raju štite Slovenstvo“.

Ovo se nastavilo posle pobede fašizma u Italiji, što je ostvareno sa lakoćom, najviše zbog potpune podrške Katoličke crkve. U Splitu je 1932. objavljena brošura Virgilans: Papa Pije XI rgoti Slavenima. Od Lateranskog sporazuma fašizma sa crkvom 1929. otvoreno se podržava gonjenje slovenskog stanovništva, pa ih se oko sto hiljada preselilo u Jugoslaviju. Biskup u Rijeci je postavljen zbog italijanizacije, a u 13 manastira su dovedeni italijanski kaluđeri, koji verniku kažu ragli italiano , non capisco lingue straniere. Zbog toga sveštenici po Dalmaciji u crkvi neće da hvale papu. „Bude li to raspoloženje potrajalo još par godina, okrenut će hrvatski i slovenski narod u Italiji papinstvu hrbat i dozreti po svema za crkveni raskol “.

* * * * * * * * * * * *

Presađivanja ideja Rimske kurije na Hrvate

PRAVOSLAVNI DUH je oživeo najviše u urbanim sredinama dalmatinskih gradova i naročito na ostrvima. Na Visu je 1925. stotinu seljačkih porodica prešlo na pravoslavlje. Prema studiji „Srbi u Hrvatskoj. Naseljavanje, broj i teritorijalni razmeštaj“, koju je objavio beogradski Geografski fakultet 1993, to je izazivalo otpor Vatikana i Katoličke crkve u Jugoslaviji, ali su članovi novostvorene pravoslavne opštine pisali da „narod stoji kao tvrda stijena i ne popušta u živom pokretu svome“. Uz pomoć dobrotvornih priloga u Jugoslaviji i verovatno vernika iz Sjedinjenih Američkih Država, 1933. su podigli lepu crkvu Ćirila i Metodija u samom gradu Visu.

Nove pravoslavne, kao i starokatoličke crkve gonjene su i od italijanskih vlasti posle okupacije 1941, a ukidane su po kapitulaciji Italije 1943. Posle 1945. na Visu su se ponovo vratili pravoslavlju i nisu dozvoljavali da se poruši pravoslavna crkva u gradu kako su hrvatske vlasti zahtevale. Patrijarh German je odbio da za to da saglasnost, jer „srpski patrijarh može davati odobrenje samo za podizanje hrišćanskih crkava, a ne za njihovo rušenje”. Ipak je crkva srušena 1963. i zemljište pretvoreno u parkiralište, uz saglasnost šibenskog vladike da se u zamenu da finansijska odšteta i dozvoli obnova pravoslavne crkve u Kninu. Vernici su u pismu Svetom sinodu zahtevali da se crkva ne ruši, jer su prešli na pravoslavlje da dokažu da Vis nije italijanski.

Religioznu netoleranciju kao endemsku bolest jugoslovenske zajednice i u njenom demokratskom, kao i ateističkom vremenu, nije mogao da ublaži neki nadmoćniji faktor državnog jedinstva. […]

**Biskup Antun Mahnič je ideje Vatikana presađivao na hrvatsko tlo**

PROCES KROATIZACIJE katolika je dobio veliki zamah nakon stvaranja zajedničke države sa Srbima 1918. Pored trijumfa demokratije i proglašenja opšteg biračkog prava sa političkim strankama koje prvi put u istoriji postaju masovne, ovde treba uzeti u obzir i programsko delovanje Katoličke crkve da katoličke vernike preodgoji u hrvatskoj nacionalnoj svesti. Period od 1918. do 1929. je period koji istoričari katoličkog političkog pokreta nazivaju „razdoblje Mahničevog radikalizma”, nazvano tako po biskupu ostrva Krka Mahniču. Bio je prvi koji je ideje Rimske kurije presađivao na hrvatsko istorijsko tlo, savet iz Vatikana, još pre 1918, da katolici stvaraju političke stranke po modelu austrijske katoličke partije Volksverein imao je za posledicu da je Mahnič pokrenuo „Hrvatski narodni savez“, a odmah zatim „Hrvatsku pučku stranku”, po uzoru na Populističku stranku u Italiji, Procvetale su omladinske, školske i dečje organizacije („Lački savez“, „Mladi junaci“). Kako su te organizacije radile na kroatizaciji katolika pokazuje kazivanje Bonifacija Perovića 1976, u istoriji katoličkog pokreta i ličnih uspomena u tome. Najpre je delovao u dubrovačkim đačkim družinama. On veli da je tada u dubrovačkim školama „bilo samo tri ,ili četiri učenika koji su sebe otvoreno nazivali Hrvatima. Svi ostali su se opredeljivali kao Jugoslaveni“. Već četiri godine posle formiranja Đačkog saveza više nije bilo „romantičarskog jugoslavenstva”. On veli da u katoličku organizaciju nije primao učenike koji su pokazivali jugoslovenski identitet, ali su sastanci, praznici i crkvene procesije učinile da je većina postala hrvatska nacionalna omladina. Kod običnog naroda, posebno seljaka, kroatizacija je išla još brže.

* * * * * * * * * * *

KATOLIČKE ORGANIZACIJE UTAPAJU SE U USTAŠKI POKRET: Vatikan glavna podloga za izgradnju Hrvatske nacionalne svesti

GLAVNA ideološka i politička snaga procesa kroatizovanja seljaka i njihove politike konverzije od katolika u Hrvate je vršila, više od seljačke stranke braće Radić, Katolička crkva, Kao svoj glavni zadatak smatrala je sopstveno modernizovanje. To je, praktično, značilo da je nastojala da vaspita svoje sveštenike u novom duhu, da se oslobađa velikog broja neškolovanih sveštenika, ali da, u srazmeri gubitka broja u narodu, poveća njihov uticaj na taj narod. Prevedeno na jezik istorijske nauke, to je značilo da je crkva ubrzano počela svoj pokret Katoličke akcije da pretvara u masovnu pojavu i njime obuhvati celo stanovništvo. Do proglašenja diktature kralja Aleksandra 1912, Katolička akcija je bila podeljena i u pravom smislu nije odgovarala ustanovljenim standardima da sveštenici moraju da u njoj budu vodeća snaga. Iako na čelu pokreta stoji rimski papa, sve poslove organizacije i vođenja vrši jedna centralna hunta, sa generalnim sekretarom. Do 1929, na jugoslovenskom prostoru, ovaj laički deo Katoličke akcije veoma je istaknut, na štetu redovnih sveštenika i biskupa. Postojalo je jedno krilo koje se organizuje pod nazivom Domagoj, sa franjevačkim kaluđerima kao glavnim političkim kadrom. Laičko vođstvo nazivaju, prema austrijskoj tradiciji još pre 1914, Senioratom. Drugo krilo je razbijeno u više struja i organizacija. Sve češće je vodeći ideolog Katoličke akcije bio Johan Merc, koji se sada bez izuzetka spominje sa kroatizovanim imenom Ivan iza čega se ne vidi poreklo i dečačko doba. Školovanje je završio u Parizu i najpre se istakao radom u katoličkoj omladini, posebno posetama Rimu, gde je od 1922. postojala organizovana katolička država na delu. Nasuprot jugoslovenski orijentisanom „Sokolu”, u okviru koga se razvijala cela omladinska i sportska aktivnost Jugoslavije, Katolička crkva razvija svoj „Orao“.

**Johan Merc je Katoličku akciju pretvorio u pokret križara i križarica**

POSLE PROGLAŠENjA diktature, Ivan Merc pretvara i tu organizaciju u širok pokret križara i križarica, kako su se zvale njegove muške i ženske sekcije, Ljubodrag Dimić i Nikola Žutić, u svojoj istoriji katoličkog klerikalizma toga doba (1992), citiraju Poslanicu katoličkog episkopata od 5. maja 1921:

„Kršćanski roditelji! Stoga se nećete čuditi nama biskupima, vašim pastirima, što smo podigli svoj prosvjed i glas, kado smo čuli da se ozbiljno namjeravalo odgajati vašu djecu ne u duhu Isusovu, već u duhu sokolskom... Ako hoćete da se vaši mladići i vaše djevojke odmetnu od Boga, od Isusa, od Bogorodice, od Crkve, od kršćanskog života, od istine, od blažene vječnosti, onda dopustite vašim momcima u Sokole, a svoje djevojke u Sokolice“.

**Kralj Alekandra je bio primoran da proglasi diktaturu 1929. godine**

I pre toga se stalno isticalo da je zadatak brojnih katoličkih organizacija „da odgaja i budi zdravu hrvatsku svijest“. Posle papske enciklike „O božanskom vaspitanju omladine” krajem 1929, katolički episkopat Jugoslavije objavljuje jedan Memorandum u novembru 1932, kao i poslanicu protiv „Sokola“, naredne godine. To je vreme kada je Vatikan izvršio reformu cele Katoličke akcije, prilikom obeležavanja četrdeset godina od poslanice „Rerum novarum” U italijanskoj fašističkoj državi, crkva je pravila ustupak svetovnim vlastima u svim oblastima javnog života, ali će još zadržavati kontrolu nad nekim kulturnim i socijalnim ustanovama, kao što su posebni katolički sindikati, Većina ministara u vladi Petra Živkovića bila je protiv dozvole za rad Društva križara, ali je zbog želje da se izbegne otvoreni sukob sa svemoćnom crkvom ipak to društvo ostvareno.

* * * * * * * * * * * *

Front za razaranje zajedničke jugoslovenske države

KAO I NEKE DRUGE katoličke društvene organizacije, Pokret križara i križarica bila je jedna paramilitaristička organizacija. U istoriji grada Petrinje (1993) Ivica Golec je prikazao delatnost „Križarskog bratstva“ u varoši od 1932. i uloge koju su odigrali u pripremama stvaranja nezavisne države. Predvodnik je mesni župnik. Imaju svoje znakove i odela, koja su kod članova „tamnoplave boje u kroju narodne surke, košulja iz narodnog platna, kapa niska okrugla iz crnog sukna sa tjemenom iz crvenog sukna sa križarskim znakom, pojas od pletenca, sa društvenim znakom i vrpcom“. Potpredsednik križara je 1941. pisao pravila ustaškog pokreta, u koji se celo bratstvo utopilo.

Nemoguće je tačno nabrojati koliko je bilo raznih društava koja su ulazila u okvir Katoličke akcije, a posebno je teško navesti broj članova. U zagrebačkoj nadbiskupiji 1939. bila je 21 organizacija, od kojih su samo muški križari imali 16.350 članova dok je ženskih bilo. 7.821. Laičko organizovanje pod vođstvom crkve obuhvatalo je sve profesije i sve socijalne staleže. Moglo bi se zaključiti da je okupljano celokupno odraslo stanovništvo, sem dela intelektualaca po gradovima. Ta društva su pod jednom kupolom Katoličke akcije, koja ima svoju ideologiju osude bezbožnog kapitalizma, sa vrlo jasnom antijevrejskom podlogom, kao i komunizma. Neprijateljstvo prema Jevrejima je na osnovama verske netolerancije, pa za razliku od rasističke ideologije tu ideologiju nazivaju antijudaizmom, a ne antisemitizmom. Ljubodrag Dimić i Nikola Žutić kažu da je Katolička crkva „uspela da se katoličkom stanovništvu Kraljevine nametne kao najznačajniji faktor i u trenutku kada je politički život počeo da oživljava zadrži čelnu poziciju svakog otpora režimu, ideologiji jugoslovenstva, državi“. Do 1936. nije pošlo zarukom da se napravi politički zaokret ka radikalnom hrvatskom nacionalizmu.

**Križarice i križari u Slavnoskom Brodu 1935. godine**

KATOLIČKA AKCIJA je bila glavna podloga izgradnje hrvatske nacionalne svesti među svojim vernicima, gde je bila istorijski zadocnela - Dalmaciji, Bosni i Hercegovini, Slavoniji i delimično Vojvodini. Hrvoje Matković, u apologetskoj istoriji Nezavisne Države Hrvatske (1994), istakao je ulogu koju je taj pokret (posebno Domagoj i Križari) odigrao u njenom stvaranju. Nakon proglašenja diktature 1929. deo ranijih vođa Hrvatske stranke prava, na prvom mestu dr Ante Pavelić, emigriraju i najpre u Mađarskoj, pa zatim u Italiji, stvaraju ovaj pokret za razaranje jugoslovenske države. Još pre diktature 1929. Pavelić je stvorio organizaciju „Hrvatski domobran”. Smatrali su to svojom verzijom revolucije, pa ga stoga i nazivali ustaškim pokretom. U njegovim „Načelima” iz 1933. rečeno je da je reka Drina granica buduće hrvatske države, „kao granica dvaju svjetova, zapadnog i istočnog“. Prvu oružanu akciju su izveli napadom na jednu žandarmerijsku stanicu kod Gospića7. septembra 1932. godine. Britanski Donji dom je osuđivao postupke jugoslovenske vlade prema hrvatskom otporu, iako je on sve više dobijao teroristički karakter. Vikam Stid jeu zagrebačkom „Obzoru“ objavio otvoreno pismo kralju Aleksandru.

Kao odgovor na organizovanje jednog Sveslovenskog sokolskog sleta u Beogradu, Katolička crkva je u Zagrebu održala svoj Euharistički kongres od 14. do 17. avgusta 1930. U svim službenim dokumentima toga kongresa je vrlo jasno isticano da Crkva ostaje vođstvo katoličkog stanovništva. Zagrebački nadbiskup Bauer je isticao u prvom govoru da „nije Isus Krist samo naš spasitelj, On je i naš Kralj, pa treba da mu se kao kralju klanjamo“.

Viktor Novak je u delu Magnum crimen (dva izostavljena poglavlja objavljena tek 2005) citirao poruku Ante Pavelića svojim pristalicama, s kojom se učesnici zagrebačkog konogresa upoznaju, da će „papinski Rim osloboditi rimokatoličke Hrvate, od pravoslavnih Srba“.

* * * * * * * * * * * *

Dalmacija podeljena na pristalice i protivnike pape

BISKUP MAHINIĆ je povodom Euharističkog kongresa u Zagrebu obnovio svoju raniju poslanicu (31. avgusta 1930) o potrebi da katolički Hrvati, preko pomoći „Krista Kralja“ privedu pravoslavne Srbe crkvenoj uniji. Hrvatska starokatolička crkva je napadala saradnju zvanične crkve sa italijanskim fašizmom. Njihov list „Starokatolik” je 1936. dva puta osudio pisanje zagrebačkih novina da je „papa vođa Hrvata“, Dalmacija se počela deliti na pristalice i protivnike pape. Pevalo se „Naš papinski barjak mora da se vije - a kome je krivo neka se ubije“. U osnovi se tu stvarala podela koja je 1941. završavala u krvi. Starokatolici su bili jedna vrsta protestantizma. Zajedno sa pristalicama prelaska u pravoslavlje, konfrontirali su se sa papskim pristalicama, a time ubrzali proces koji je posle 1945. završio potpunom kroatizacijom Dalmacije. Jačanje papske kontrole zajednice je podloga kroatizacije.

U atmosferi kad je Katolička crkva postajala glavna ustanova koja usmerava hrvatski narod, moraju se posmatrati i sve političke promene u jugoslovenskoj državi. Posle diktature 1929, još se nekako do 1935. održavala ideja jugoslovenske unitarne zajednice.

Od tada sve političke stranke prihvataju realnost kao vetrokaz neophodnih promena kursa. Najveću promenu je doživela Hrvatska seljačka stranka. Nešto malo pre nego je postao zagrebački nadbiskup, Alojzije Stepinac je 1936. tajno ujedinio i temeljito reformisao Katoličku akciju. Naziva je Čista katolička akcija, po jednom zaokretu koji su radikalni nacionalisti u stranci Hrvatskog historijskog prava pod vođstvom Josipa Franka učinili početkom XX veka, stvaranjem Čiste stranke prava.

**Vančo Mihajlov i Ante Pavelić su se ujedinili u rušenju Jugoslavije**

U MEŠAVINI SVOJIH uspomena i istorije hrvatskog katoličkog pokreta, njen funkcioner Bonifacije Perović je (1976) naveo samo osnovne.podatke o karakteru Čiste katoličke akcije, koju uspostavlja Stepinac 1936. Osnova je da se katolički vernici moraju odvojiti od Hrvatske seljačke stranke, koja je vodila politiku traženja hrvatske autonomije u jugoslovenskoj federativnoj državi i prihvatiti „revolucionarni pokret“ dr Ante Pavelića, čiji je cilj bio rušenje te države i nasilno stvaranje nezavisne države, po uzoru na evropske fašističke tvorevine toga vremena. Istorijska nauka nije razradila istoriju ovog zaokreta u Katoličkoj crkvi i njegove uzroke.[…]

Istoričari su odveć naglašavali negativnu uloguHrvatske seljačke stranke i političku nedoslednost njenog vođe Vlatka Mačeka, kao krivca za slom države. Istorijski izvori, posebno italijanska diplomatska građa, koju je službeno objavila sama italijanska vlada, u prvi plan više ističu ulogu biskupa, nego čelnika seljačke stranke u razaranju države i u saradnji sa fašističkim državama na jugoslovenskoj granici. Tek će u budućnosti biti izvršen istraživački dug nauke da prikaže transformaciju Katoličke akcije u Čistu katoličku akciju, koju je 1936. izvršio nadbiskup Stepinac. Sada se sve zasniva samo na otkrivanju saznanja da ta prelomna istorijska činjenica postoji...Iznenađenje je da o tome nije obavešten ni glavni istoričar katoličkog klerikalizma Viktor Novak u kapitalnom delu Magnum srimen (1948), iako zna mali detalj da je Stepinac preuredio ogranak Katoličke akcije u Zagrebačkoj nadbiskupiji 12. aprila 1936. Spominjani Bonificije Perović u svojim uspomena veli da su samo neki stariji Hrvati verovali u uspeh Seljačke stranke u tome da se nagodi sa Srbima, a da je omladina bila za radikalnu akciju stvaranja nezavisne države. Taj pokret je, veli Perović, odvezao nacionalne ciljeve od jugoslovenskih okvira i priključio ga „revolucionarnim planovima ustaškog vođstva u Rimu...[…]

* * * * * * * * * * * *

Krvave litije na ulicama Beograda zbog Konkordata

U POTRAZI ZA NEKOM magičnom formulom čvršćeg oslonca u međunarodnim odnosima Milan Stojadinović je potpisao Konkordat sa Vatikanom 25. juna 1935. Tekst ugovora je objavljen godinu dana kasnije. Skupština ga je najpre odbila, pa tesnom većinom prihvatila, nije došao pred Senat i ostao je neratifikovan. Stojadinović je video kakvu snagu ta crkva ima nad katolicima u jugoslovenskoj državi i mislio je da će tom cenom očuvati državno jedinstvo. Grdio je Srpsku crkvu zbog nedoraslih i neobrazovanih episkopa, „a među njima ima i idiota“, beleži Jovanović Stoimirović. Konkordatu se nije suprotstavljala samo Srpska pravoslavna crkva, nego i celi obrazovani svet, običan seljački narod, Radikalna stranka je bila protiv njega, kao i jugoslovenski masoni, Patrijarh Varnava je za Novu godinu srpsku 1937. u Sabornoj crkvi držao govor protiv konkordata: „Mi smo oslobodili i uredili ovu zemlju da u njoj budemo prezreni i tretirani bez ravnopravnosti. Mi više nećemo da bude tako. Mi smo žrtvovali sve: zastavu, grb... Mi tražimo ravnopravnost. Inače ću ja položiti glavu svoju za stado svoje“. Kad se uskoro razboleo, narod je verovao da su ga katolici otrovali, jer mu je jedna žena u Sremskoj Mitrovici pre toga dala čašu vode.

KONKORDAT 1935. JE BIO više nego uobičajeni sporazum Katoličke crkve sa pojedinim državama pod tim imenom. To je bio pokušaj da se Katoličkoj crkvi prepusti vaspitanje katoličke omladine, postavljanje verskih nastavnika u školama, pravo širenje vere, zakonsku obavezu roditelja da se deca u mešovitim brakovima moraju krstiti u katoličkoj veri, a ne roditeljskim sporazumom. Ideološkoj i političkoj mreži Katoličke akcije bi se širom otvarala vrata. Protesti pravoslavnih vernika su izazvali krizu u državi. Žandarmerija je intervenisala protiv procesija vernika, a po svim varošima su stalno tekle „krvave litije”. Zemlja se našla na ivici građanskog rata, kad je u julu 1937. ova kriza dosegla vrhunac.

**Alojzije Stepinac je 1936. tajno ujedinio i temeljito reformisao Katoličku akciju**

Stojadinović je konkordatom hteo da postigne izuzetne političke koristi. Naučna istraživanja još se nisu završila prikazom njegovih namera kako da rešava hrvatsko pitanje, Od 1936. crkva je, osnivanjem u Hrvatskoj Čiste katoličke akcije, uz napuštanje Hrvatske seljačke stranke i njene politike rešavanja hrvatskog iacionalnog pitanja i davanja podrške „revolucionarnom načinu‘‘ ustaškog pokreta, počela iznutra da razara jugoslovensku državu. Stojadinović je u novembru 1936. verovao da princ Pavle neće voditi pregovore sa Mačekom - „možda neće biti ni vođeni sa Mačekom, nego s drugim.

Uglavnom, pregovore će voditi JRZ kada se svrše opštinski izbori“, zabeležio je Jovanović Stoimirović taj razgovor u dnevniku. Govorilo se da on želi da „amputira Hrvatsku uz saglasnost Vatikana i Italije. Ova istraživanja nisu uzimana u obzir do sada.

Možda je time ostao neotkriven jedan ključ, koji je mogao jugoslovensku krizu bolje da rešava.

Ne bi trebalo sumnjati u činjenicu da je Stojadinović mislio da će pregovore voditi u Rimu, ne obavezno s Hrvatskom seljačkom strankom, nego sa ustaškim vođama, koje su podržavali i fašistička vlada i rimski papa. U tom smislu, i podatak da se sporazumeo sa italijanskom vladom da se u Hrvatsku vrati 260 ustaša, treba gledati u novom svetlu.

**Žandarmerija se krvavo obračunala sa sveštenicima zbog Konkordata**

Kakav bi sporazum sa njima mogao biti postignut, to je teško reći. Njihov ideološki zavet da su branioci cele zapadne civilizacije na reci Drini, nije kod svih njihovih vođa uvek uziman u obzir. Mladen Lorković, jedan od povratnika iz ustaškog egzila, u delu o zemlji i narodu Hrvata 1939, govori o neophodnosti da se hrvatskim stanovništvom mora ojačati zaleđe Dubrovnika i dolina Neretve. Časopis katoličke crkve „Hrvatska smotra“ je pred rat pisao o neophodnosti da se kolonizacijom i politikom popravi istorijska anomalija da 50 kilometara teritorije između Dalmacije i Hrvatske naseljavaju pravoslavni Srbi.

Ipak je prilično smelo zaključiti da je Stojadinović mislio da će i bez Hrvatske seljačke stranke moći da rešava hrvatsko pitanje. Dok se ta „organska anomalija” ne ispravi, „nikada se neće kičma hrvatskog organizma čvrsto uspraviti i konačno stati na vlastite noge“.

* * * * * * * * * * *

REGAN I VOJTILA - NAJVEĆI TAJNI SAVEZ SVIH VREMENA: Rasturanje Jugoslavije pod pokroviteljstvom Katoličke crkve i Nemačke

NA TAJNOM sastanku pape Vojtile i američkog predsednika Regana, u papskoj privatnoj biblioteci u Vartikanu, 7. juna 1982, sklopljen je savez između Katoličke crkve i američke vlade („Sveta alijansa“). Reganov savetnik Ričard Alen nazvao ga je „najvećim tajnim savezom svih vremena“. Tek će buduća istraživanja, racionalnije računata vekovima nego decenijama, biti u stanju da razmrse čvorove uticaja zapadnih zemalja u evoluciji planova da će neki istaknuti disident zameniti maršala Tita na kormilu države iza 1980, do konačnog ubeđenja da Jugoslavija ni pod katoličkim vođstvom zapadnom svetu ne nudi veliko dobro i da je treba rasturiti. Prekretnica je učinjena u nejasnoj proceduri stvaranja „Svete alijanse“, Vatikana i američkog predsednika Regana iz 1982, a konačno 1984. Dok je zvezda katoličke secesije rasla, kontakti sa srpskim disidentima su poprimali turistički karakter.

Bez ovog spoljnopolitičkog pritiska, Jugoslavija bi se ipak održala. Vodeći ljudi hrvatskog naroda, kao Josip Broz, Miroslav Krleža, drukčije bi se ponašali u časovima sloma te države. Kao Vlatko Maček pre 1941. oni su bili protivnici zajedničke države sa Srbima. U časovima opasnosti Tito bi izvršio državni udar. Krleža je i sam pominjao mogućnost da bi vojska mogla da spase jugoslovensko jedinstvo. Maršal Tito snosi moralnu odgovornost za slom jugoslovenske zajednice, države koju je sam stvorio.

Nesposoban za velike vizije budućnosti, genijalan u kratkoročnim improvizacijama i izigravanjima prijatelja i neprijatelja, postao je zarobljenik sopstvenih omaški. Uvek je postajao svestan njihovih negativnih posledica, za kratko vreme pošto ih učini. Ostao je „veliki čovek bez dela“, kako ga je ocenio pesnik Matija Bećković. Veliki čovek, kao što su bili veliki operski pevači pre pronalaska gramofona. Najznačajnija improvizacija koju je u životu ostvario bilo je rezanje grane na kojoj je sam sedeo. Ipak je iza njega ostala nada običnog jugoslovenskog čoveka da se Jugoslavija, pored religiozne netolerancije od koje je prestala da postoji po drugi put u istoriji, razumnim postupcima velikih ljudi mogla održavati i održati. […]

**Ronald Regan i njegova supruga sa papom Jovanom Pavlom II u Vatikanu, Rim, 7. jun 1982.**

OD 1982. SJEDINjENjE DRŽAVE počinju aktivno da rade na odvajanju pojedinih socijalističkih država od Sovjetskog Saveza. U tom pogledu, američki Savet za nacionalnu bezbednost počeo je od 2. septembra 1982. da se aktivno meša u unutrašnju politiku svih socijalističkih zemalja. Prema Jugoslaviji je takva odluka doneta 14. marta 1984. Američka vlada je Jugoslaviju smatrala svojom savezničkom zemljom, jednako kao Austriju i Švedsku. Podržavala je njen integritet, ali u isto vreme i evoluciju ka uvođenju višepartijskog sistema. „Nacionalna zadužbina za demokratiju“ je formirana 1982. sa skromnim budžetom od 30 miliona dolara. Pet miliona je dato poljskim sindikatima koji su izazvali krizu u državi. Metode unutrašnjeg destabilizovanja pele su se po letvici usavršavanja sve više.

U savezu sa Vatikanom, Sjedinjene Države su smatrale da je njihov glavni saveznik u Evropi Nemačka, a ne Britanija. Pod vođstvom dve konzervativne partije Hrišćanskih demokrata i Hrišćanskih socijalista, oni su sa više energije počeli da se mešaju u jugoslovenske unutrašnje prilike. U krizi oko pokušaja CK SK Srbije da promeni nepovoljan status pokrajine i donese ustavne amandmane o smanjenju nezavisnosti pokrajine, zapadne države su stajale na suprotnoj strani. A onda 1986. na čelo komunističke partije Srbije i Slovenije dolaze Slobodan Milošević i Milan Kučan.

* * * * * * * * * * * *

Plan za stvaranje hrvatske države do Drine

OD 1961. DO 1981. SA KOSOVA se iselilo 42,2% srpskog i 63,3% crnogorski deklarisanog stanovništva. Federalne vlasti u Beogradu su izgubile mogućnost posredovanja u narastajućem sukobu republika...U novembru 1986. studenti univerziteta u Ljubljani su objavili peticije, od kojih je jedna zahtevala promenu služenja vojnog roka. Druga se odnosila na „štafetu mladosti“… Od 1988. ta se štafeta zaboravlja.

Od 1987. govorom u Kosovu Polju, 23. aprila, zvezda Slobodana Miloševića u Srbiji raste.

Uspon Miloševića je došao kao prirodna reakcija da srpski komunisti nisu imali svoga uračunljivog predstavnika u uskom krugu oko Tita. Tek sa Miloševićem se prekoračuje granica između zatvorenih kabineta i traži podrška naroda. Demonstracije po ulicama srpskih gradova mogu okupiti do milion ljudi. To „dešavanje naroda“ došlo je u zao čas, kada su zapadne zemlje podržavale samo one pokrete koji su težili uvođenju višepartijskog sistema i napuštanje komunizma...U januaru 1989. u Sloveniji različite političke grupe, delimično formirane i od povratnika iz inostranstva, donose odluku o uvođenju višepartijskog sistema. Slovenački CK SK podržava albansku stranu u sukobu sa vlastima u Beogradu da ustavnim amandmanom vrati pokrajine na onaj položaj pre ustava iz 1974.

**Josip Broz sa papom Jovanom Pavlom II u Vatikanu 1971. godine**

Za sve vreme ove krize nemačka obaveštajna služba, kako je to opisao Erih Šmit-Esnbom u svojoj knjizi, održavala je tajne sastanke sa svim opozicionim liderima Slovenije i Hrvatske. Tuđmana je tajno posetio u Kaznenom zavodu Gradiška predstavnik nemačke savezne obaveštajne službe Klaus Derner. Javno se daje podrška vođama katoličke omladine u Zagrebu, Ivanu Čičku i Draženu Budiši. Do početka 1989. i u Hrvatskoj je stvarana grupa od političkih istomišljenika i povratnika iz inostranstva, što je dovelo do formiranja političkih stranaka. Vodeća nacionalna stranka, Hrvatska demokratska zajednica, formirana je na tajnom skupu u jednoj vikendici u Plješevici, 19. januara 1989. Već tada se označavaju i glavne crte političkog programa u smislu stvaranja nezavisne hrvatske države do reke Drine... Pododbori stranke su se munjevito proširili po Hrvatskoj i Bosni. U Kninu je stvoren 1. marta 1990.

U SLOVENIJI SU 27. septembra 1989. proglasili ustavne odredbe o pravu na samoopredeljenje. Slovenački delegati su 4. februara 1990. napustili zajednički kongres Saveza komunista Jugoslavije i time ga uništili. Referendumom su 23. decembra 1990. usvojili pravo na nezavisnu državu i proglasili je 30. decembra. U Hrvatskoj je to urađeno 21. decembra 1991.

Komunisti Bosne i Hercegovine su užurbano radili da ne zaostanu iz ove bitke za razbijanje jugoslovenske zajednice. U junu 1990. doneli su dva amandmana na ustav iz 1974. kojima su ukinuli raniju odredbu da se delovi republike dvotrećinskom voljom stanovnika mogu izdvojiti iz republike i priključiti susednoj republici. Bosna i Hercegovina je proglašena nedeljivom državom u jugoslovenskoj socijalističkoj zajednici.

Već je bilo kasno za takve mere, jer je 27. marta 1990. bila doneta odluka da se na osnovu ostatka pokreta „Mladi muslimani“ formira politička stranka. Stranka demokratske akcije formirana je 26. maja 1990, sa 120 opštinskih podružnica. U stranci je izbio rascep oko pitanja održavanja jugoslovenske države. Vođa stranke Alija Izetbegović je izjavio pred 200.000 ljudi u Velikoj Kladuši, 16. septembra 1990, da će i BiH napustiti Jugoslaviju, ukoliko to Hrvatska odluči. Na to je jedan od osnivača stranke, Maid Hadžiomeragić, napustio stranku, pod opravdanjem da je to objava građanskog rata Srbima.[…]

Vatikan, Nemačka i Sjedinjene Države su podržavale otcepljenje Hrvatske i Slovenije iz jugoslovenske države. Američki državni sekretar Džems Bejker objasnio je u aprilu 2005. da je jugoslovenskom rukovodstvu saopštio 1991. da Sjedinjene Države neće podržavati nasilno menjanje granica i nasilno odvajanje od zajedničke države. Optužio je slovenačko vođstvo što je prekršilo obavezu da pregovorima postigne saglasnost o napuštanju jugoslovenske države. Umesto pregovora, upotrebili su silu i sredinom 1991. vojnički zaposeli granicu, pa izazvali ratni sukob sa Jugoslovenskom armijom. Optužio je slovenačko vođstvo da pred istorijom snosi odgovornost za početak građanskog rata.

* * * * * * * * * * * *

Zapadne obaveštajne službe rukovode nemirima u Bosni

AMERIČKA VLADA, u stvarnosti, je bitno pridonela izbijanju građanskog rata u Jugoslaviji. Bila je izložena pritisku Vatikana i Nemačke za priznanje nezavisnosti Hrvatskoj i Sloveniji. Vlada je 5. marta 1990. donela odluku o ekonomskim sankcijama protiv Jugoslavije. Sankcije su pogađale samo one republike koje nisu sprovele demokratske izbore, te su pogodile Srbiju i Crnu Goru.

U maju 1990. nemački ministar spoljnih poslova Genšer podržao je otcepljenje Hrvatske.

Hrvatske ulice su uzavrele, oružani obračuni počeli, a 5. maja 1991. hrvatski nacionalisti su napali kasarnu u Gospiću. Sticao se utisak da se u Hrvatskoj obnavlja fašizam koji je 1945. bio poražen. Kroz celu krizu jugoslovenske države su kao posledica, postale nevidljive unutrašnje migracije u naselja sa jačim stanovništvom iste vere.

To se najviše osećalo u području Hrvatske naseljenom Srbima. U Kninu je 1981. bilo 80% Srba. Tamo je 17. avgusta 1990. počela zaštita srpskih naselja blokiranjem puteva („balvan revolucija“). U septembru 1994. papa Vojtila je katoličkoj crkvi u Kninu poklonio zvono, godinu dana pre etničkog čišćenja srpskog stanovništva sa tog područja.

Umesto verskog smirivanja, dolivalo se ulje na vatru. Religiozni rat okončan 1945. u punom zamahu se obnavljao. Američke prljave metode, kao nikad pre u istoriji, te grozote su još uvećale.

**Zvezda Slobodana Miloševića je zasijala posle govora u Kosovom Polju 23. aprila 1987.**

Naoružavanje naroda po verskom ključu je zahvatilo i Bosnu i Hercegovinu. Pored „Teritorijalne odbrane“ stvaraju se i partijski vojni odredi. Hrvatska je u tome prednjačila. Muslimanska Stranka demokratske akcije je, obrazloženjem Alije Izetbegovića iz 1970. da se islamska država stvara oružjem, formirala 31. marta 1991. „Patriotsku ligu“. U vojnim spiskovima imali su armiju od 120.000 ljudi, od toga 40.000 pod oružjem. Trebalo bi obratiti pažnju na vremensku bliskost stvaranja muslimanskih i hrvatskih vojnih formacija, jer se u to vreme po BiH stvaraju hrvatski krizni štabovi. U junu 1991. nova hrvatska vlada u Baškom Polju u Dalmaciji, nadomak granice zapadne Hercegovine formirala je vojnu školu za obuku starešina u hrvatskim vojnim odredima susedne republike... Vremenski blisko naoružavanje muslimana i katolika u BiH upućuje da je neka treća strana, zapadne obaveštajne službe, time rukovodila. Srbi u Bosni i Hercegovini su 12. juna 1990. poslednji stvorili svoju političku partiju Srpsku demokratsku stranku.

U PROCEDURI PROGLAŠENjA hrvatske državne nezavisnosti, Srbi su u Kninskoj Krajini 28. februara 1991. zapretili da će se, u slučaju proglašenja nezavisnosti bez pregovora, izdvojiti iz Hrvatske. Kada je nezavisna Hrvatska proglašena bez srpskog učešća, čak i bez poslanika u hrvatskom Saboru, 19. maja 1991, nakon novog napada na kasarnu JNA u Gospiću, 2. jula 1991. Srbi iz Slavonije su proglasili svoju autonomiju 16. avgusta.

U Bosni i Hercegovini je građanski rat počeo pritiskom austrijskog ministra spoljnih poslova Alojza Moka da se rastereti srpska nadmoć u Hrvatskoj. Muslimanska i hrvatska partija su 29. februara 1992, protivno svim pravnim propisima, bez Srba organizovale referendum o nezavisnosti. Pre toga je američki ambasador Voren Cimerman uspeo da onemogući pokušaje Alije Izetbegovića da sa Slobodanom Miloševićem ugovori opstanak federacije u krnjem sastavu. I u Bosni i Hercegovini su Srbi svojim plebiscitom upozorili da će se, u slučaju proglašenja nezavisne države Bosne i Hercegovine, odvojiti od nje. Ipak je zajedničkim referendumom od 29. februara to urađeno. Jedan od starešina odreda „Zelenih beretki“, muslimanske paramilitarističke organizacije, izvršio je napad na srpske svatove u Sarajevu i jedan srpski kaluđer je ubijen, a jedan sveštenik ranjen. Sutradan je Sarajevo osvanulo sa 20 srpskih barikada.
Do kraja marta, građanski rat u Bosni i Hercegovini je uzeo puni zamah. Masovni pokolji su se desili u Kupresu, Sijekovcu i Bijeljini. Vlada je 5. aprila proglasila opsadno stanje u republici, a Evropska unija i Sjedinjene Države su proglasile nezavisnost Bosne i Hercegovine. U tom trenutku je ona bila „fantomska država“, kao što se šalio jedan istoričar. Od sedam članova predsedništva, četvorica muslimana i katolika su bili prisutni. Tri meseca parlament nije imao kvorum. Na dan priznanja nezavisnosti u vladi nije bilo nikoga da primi čestitke. „Krnje predsedništvo“, pod vođstvom Izetbegovića, proglasilo je belu zastavu i iz neznanja jedan srpski grb za državne ambleme.

* * * * * * * * * * * *

Stvaranje novog svetskog poretka oružanim intervencijama

ŠEF KABINETA francuskog predsednika, Iber Vedrin u knjizi o tadašnjoj politici predsednika Miterana zapisao je da su zemlje Atlantskog pakta, posle rata protiv Iraka, zaključile da se oružanom intervencijom može stvoriti novi svetski poredak. Srbi su bili prvi koji su te ciljeve opravdavali, veli Vedrin. U javnom mnjenju Zapada stvorio se utisak da je raspad Jugoslavije trijumf nad komunizmom. Pod vođstvom Nemačke i uz ohrabrenja Vatikana hrvatskim katolicima na štetu pravoslavnih Srba, stvorio se jedan opšti međunarodni front protiv vlade Jugoslavije u Beogradu. Predsednik Miteran je u više navrata odvraćao nemačkog kancelara da obustavi pritisak protiv Srba, a jasno je video da iza toga stoji Vatikan i katolički krugovi Nemačke. Rimski list „Manifesto“ je 1999. objavio nedemantovanu vest da je papa odobrio Hrvatskoj 40 miliona dolara, kao pomoć u građanskom ratu za nezavisnost.

Poslednja evropska država koja je prihvatila razbijanje Jugoslovije bila je Velika Britanija. Ona se opirala priznanju hrvatske nezavisnosti, jer od tri neophodna uslova za nezavisnost Hrvatska nije imala nijedan. U isto vreme, kad je Evropska unija rasturila Jugoslaviju priznanjem nezavisnosti odmetnutim republikama, Britanija je odustala od svog stanovišta, u zamenu za poseban položaj u Evropskoj uniji. Mora da su se u tom trenutku kosti generala Mihailovića prevrnule u grobu, zbog predviđanja 1946. da će britanska vlada uraditi isto i sa komunističkom Jugoslavijom, što je uradila sa kraljevskom pre toga. U zapadnim državama se razbuktala otvorena srbofobija. Zacarila je u društvima gde je ranije postojao tajni, ili javni antisemitizam.

**Džordž Buš stariji u Ovalnom kabinetu Bele kuće sa premijerom Antom Markovićem 13. oktobar 1989.**

UMESTO DA PROPAST jugoslovenske zajednice prati otpor koji postoji u međunarodnom pravu, dešavao se obratan proces - rasulo Jugoslavije je pratilo napuštanje međunarodnih pravnih normi i njihovo nadomeštanje doktrinom uslovljavanja priznanja nezavisnim državama, po obavezi da one prihvataju zahteve koji im se postave. Raspad Jugoslavije je postao model za ponašanje prema raspadanju federativne sovjetske države.

Princip savezne i mnogo etničke zajednice se odbacuje. Ričard Kaplan obrazložio je u doktorskoj disertaciji (2005) kako je rasturanje jugoslovenske federacije pratilo napuštanje starih normi međunarodnog prava. Na prvom mestu se uzima princip da iza međunarodnog prava uvek stoji sila. Od dvanaest evropskih država, šest su formirane od katoličkih političkih partija. Konvencija iz Montevidea je 1933. propisivala da se nezavisnost novoj državi ne može odobriti ako ta država nema jedinstven etnički teritorij, ako ima stanovništva druge etničke grupe koje polaže pravo na državnost, da je sposobna da sama brine o spoljnoj politici i oružanoj odbrani....S druge strane, novoproklamovana „konvencija o autonomiji“ manjina u novim državama od 4. novembra 1991. je zahtevala da autonomna manjina ima pravo na svoju kulturu, administraciju i vojnu snagu za zaštitu (policijske jedinice). Jedna međunarodna komisija pod vođstvom francuskog pravnika Badintera je odlučila da Hrvatska ne ispunjava uslove za priznanje nezavisnosti. Na to je nemački kancelar Kol poslao svog pravnog stručnjaka Kristijana Tomašeka u Zagreb da na brzinu popravi ovakvo stanje. Priznanje nezavisnosti je proglašeno van bilo kakvog pokrića u međunarodnom pravu.

* * * * * * * * * * *

MOSTOVI ZA RUŠENjE BUDUĆNOSTI SRBA: Religija postaje vododelnica nacija i razbijanja kohezionog tkiva Balkana

GRAĐANSKI rat koji se razbuktao u Jugoslaviji na istom prostoru na kome je vođen prethodni iz 1941-1945, imao je identičan istorijski cilj kao onaj ranije - velike svetske sile su, pod vođstvom Sjedinjenih Država, podržale Katoličku crkvu da od Hrvatske stvori nezavisnu evropsku naciju. Fašizam do 1945. nije uspeo da reši „organsku anomaliju“, koju je formulisao časopis katoličke crkve u Hrvatskoj „Hrvatska smotra“ neposredno pred proglašenje tadašnje nezavisne države 1941. To je anomalija nastala u istoriji, da su pravoslavni naseljavali deo hrvatske teritorije, pa je Hrvatskoj ostajalo samo 50 kilometara do etničke granice Slovenaca. U isto vreme, zahtevana je ispravka i iste anomalije u dolini reke Neretve, kako bi se zaštitio Dubrovnik. Pod pritiskom Sjedinjenih Država te „organske anomalije“ su u građanskom ratu 1992-1995. rešene.

Religija je postala vododelnica nacija i time okončala dugi istorijski proces razaranja kohezivnog tkiva Balkanskog poluostrva. Stvorene su opresivne religiozne države i to je proglašeno pobedom demokratije nad nasiljem prošlosti. Uz američku vojnu pomoć i prusustvo saveznika, Srbi su u Hrvatskoj etnički očišćeni sa prostora „organske anomalije“, a u Bosni i Hercegovini je to urađeno sa dolinom reke Neretve. U ovome ostvarenju istorijskih programa Katoličke crkve, Sjedinjene Američke Države posebno snose moralnu odgovornost pred istorijom da su drugim metodama ostvareni ciljevi, u kojima su se habzburški i nacistički vojnici pokazali bezuspešnim. Hrvatska je ponovo postala bastion netolerancije na Balkanu.

**Franjo Tuđman i Alija Izetbegović su uglavnom sprovodili uputstva iz Vašingtona**

Do 1941. uticaj Katoličke crkve na nacionalnu politiku i državu se ispoljava u pripremanju globalne ideološke podloge za izgradnju industrijskih društava, u pritisku na birače kako će se ponašati na izborima, u političkom i socijalnom disciplinovanju svih slojeva društva i grupa stanovništva. U objavljenim stenogramima na sednici predsednika Tuđmana (2005) izneto je, 28. novembra 1995, da su katolički biskupi Bosne i Hercegovine predlagali hrvatskom vođstvu „da se oformi jedna tajna trajna komisija, jedna komisija kao što je u Hrvatskoj, po tri člana iz civilne vlasti, po tri iz biskupija, koji bi se međusobno sastajali, informisali, itd. i ništa više. U biti su prihvatili svi ovu politiku“. Ne zna se da je takva trajna komisija u istoriji Hrvatske ikada pre postojala.

SLOM JUGOSLOVENSKE federativne države 1992. za srpski narod bio je više nego prestanak postojanja političke organizacije koju je on stvorio i doživljavao kao svoju. Zajedno sa nestankom te države, oni su izgubili i javno pravo da nastave svoju prošlost.

**Papa Vojtila je ohrabrio Tuđmana da ima pravo da upotrebi sva sredstva da bi uveo pravni poredak**

Sjedinjene Američke Države su ostale jedina svetska sila koja oblikuje budućnost. Za celu elitu koja je vodila američku državu, srpski narod je bio podozriv. Najbolju ocenu američke politike prema Srbima formulisale su vođe hrvatskog i muslimanskog pokreta Franjo Tuđman i Alija Izetbegović, u susretu 27. marta 1993. Muslimanska delegacija se vraćala iz državne posete Sjedinjenim Državama i zadržala se u Zagrebu radi usklađivanja zahteva američke vlade da Bosna i Hercegovina mora biti nezavisna država, na podlozi hrvatskog i muslimanskog saveza. Prema „Stenogramima o podjeli Bosne“, koji su objavljeni 2005, Franjo Tuđman je smatrao da američka politika vodi računa o Srbima, zbog toga što su narod od deset miliona ljudi. Izvukli su pouke iz partizanskog rata protiv Nemačke 1941-1945, koji su smatrali srpskim. Nisu spremni da šalju svoje vojnike protiv mogućeg srpskog otpora, jer su proračunali da za to ne bi bila dovoljna snaga samo od 100.000 vojnika, nego pet puta više: „Oni računaju s nama i sa Turskom, kao činjenicom za uspostavljanje stabilnog međunarodnog poretka ovdje. Ali, vodi i politiku zadovoljavanja Srba“. Alija Izetbegović je na tom sastanku, nekoliko dana posle susreta sa vodećim američkim ljudima, politiku američke vlade formulisao u jednoj rečenici:

„Sve mostove porušiti Srbima za nekakvu budućnost“.

* * * * * * * * * * * *

Plan za izdvajanje Vojvodine u poseban evropski region

RASPAD SRPSKOG etničkog prostora nije prestao rušenjem jugoslovenske države 1992. Od februara 1994. Sjedinjene Države preuzele su inicijativu za prestanak građanskog rata u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini. U navedenim „Stenogramima o podjeli Bosne“ (2005), u savetovanjima hrvatskog predsednika Tuđmana sa vođstvom Hrvata iz Bosne i Hercegovine, ima dosta podataka koji se mogu ugraditi u opšti mozaik strateških interesa zapadnih država u ovome. Na sednici od 30. avgusta 1994, Tuđman veli da „mi zapravo ne znamo šta Amerika još hoće. Sasvim je sigurno da možda Amerika hoće, ako se ne može sporazumeti sa Rusima za zelenim stolom, da muslimani i mi odradimo Srbe u zapadnom dijelu“ Balkana. U svim tim razgovorima neprestano se ističe da u tim stvarima Vatikan igra ključnu ulogu. Na sednici od 13. februara 1994. Tuđman obaveštava da je „Amerika dijelom i sa Vatikanom usklađena“. Sam papa Vojtila je u više navrata isticao da mora doći do ujedinjenja Hrvata i Muslimana, kako bi se napravio dobar balans prema Srbima.

Polazio je od toga da je islam glavna opasnost za hrišćanski svet, pa Hrvati imaju ulogu da bosanske muslimane drže i vode u zapadnu civilizaciju.

PRILIKOM POSETE Zagrebu, u avgustu 1994, papa Vojtila je savetovao sporazumevanje sa Srbima, ali i ohrabrio domaćina „da svaka država ima pravo da upotrebi sva sredstva da bi uvela red i pravni poredak“.

FORMIRANjE HAŠKOG SUDA

PRE IZBIJANjA građanskog rata u aprilu 1992, zapadne države su najavile da će biti donesena odluka Ujedinjenih nacija o jednom međunarodnom sudu za kažnjavanje ratnih zločina. Teoretski je najavljen u jednoj knjizi Teodora Ruzvelta 1919, a stupio na snagu u maju 1993. rezolucijom Saveta bezbednosti, bez potvrde Generalne skupštine Ujedinjenih nacija.

**Ričard Holbruk je bio ideolog Haškog tribunala**

***********************************************************

Finansijsku podlogu je dao bankar Džordž Soroš, a njegov glavni ideolog Ričard Holbruk objasnio je pred američkim Kongresom aprila 1995. da se očekivao građanski rat od 10 godina, a Srbi smatrani glavnim krivcima.

Slični su napori postojali da se i Vojvodina izdvoji u posebni evropski region. Na tome se počelo raditi još u decembru 1989. Radi se o „Evroregionu“ u koji ulaze Vojvodina, tri mađarske županije i četiri rumunska okruga. To je teritorija od 77.000 kvadratnih kilometara i 5.200.000 stanovnika. Jedno „Društvo Jugoistočne Evrope“ iz Minhena mu je odredilo zadatak da bude „eksperimentalno područje nove integracije“.

Istorija građanskog rata 1992-1995. vođena je u okviru američkog aksioma da srpski narod ne može obnoviti državu koju je stvarao za dva poslednja veka, od revolucije 1804, i da politički mora ostati u isfragmentiranom stanju bez višeg stepena jedinstva. Sjedinjene Države će Srbima ugađati u svemu, sem u pravu na suverenu nacionalnu državu i nezavisnost. Slično kao sa nacističkom okupacijom 1941, Srbi 1992. nisu izgubili samo svoju državu, nego i svoju istoriju kroz koju je ona stvarana.

Zbog ovog prioritetnog američkog nadzora, gotovo je nemoguće, čak i u najgrubljim crtama, predviđati budući razvoj. Sjedinjene Države svaki svoj ratni i politički poduhvat predstavljaju kao oslobodilačku akciju protiv diktature i ugnjetavanja manjina. Budućnost gledamo kroz tamu.

Preporučujemo

TRAGOVIMA SRPSKIH PUTNIKA NA STAZAMA SVETE ZEMLJE: Mesta gde se odvijala biblijska drama

Društvo

0 5

TRAGOVIMA SRPSKIH PUTNIKA NA STAZAMA SVETE ZEMLjE: Mesta gde se odvijala biblijska drama

22. 04. 2025. u 16:35

SUDANIJA BRANKA ĆOPIĆA IZMEĐU HUMORA I TRAGIČNOG: Četiri decenije od odlaska najpopularnijeg i najčitanijeg Srpskog pisca

Kultura

0 6

SUDANIJA BRANKA ĆOPIĆA IZMEĐU HUMORA I TRAGIČNOG: Četiri decenije od odlaska najpopularnijeg i najčitanijeg Srpskog pisca

26. 03. 2025. u 17:38

DISIDENTSKA ZVONA ZA SLOBODU MISLI: Progoni i suđenja političkim neistomišljenicima u Srbiji

Društvo

0 0

DISIDENTSKA ZVONA ZA SLOBODU MISLI: Progoni i suđenja političkim neistomišljenicima u Srbiji

17. 03. 2025. u 17:00

GREŠNICI SA PRVE STRANE ISTORIJE: Rađanje disidentskog pokreta u Jugoslaviji i Srbiji

Društvo

0 2

GREŠNICI SA PRVE STRANE ISTORIJE: Rađanje disidentskog pokreta u Jugoslaviji i Srbiji

11. 03. 2025. u 06:30

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije

Pratite vesti prema vašim interesovanjima

ZAHAROVA O UPOZORENJU VUČIĆU ZBOG POSETE MOSKVI: Banditizam i ucena, tako deluju terorističke ćelije

Politika

14 18

ZAHAROVA O UPOZORENjU VUČIĆU ZBOG POSETE MOSKVI: Banditizam i ucena, tako deluju terorističke ćelije

PORTPAROLKA ruskog Ministarstva spoljnih poslova Marija Zaharova danas je nazvala upozorenja Evropske unije predsedniku Srbije Aleksandru Vučiću u vezi njegove posete Moskvi za Dan pobede, "banditizmom i ucenom''.

30. 04. 2025. u 16:55

MAKRON POSLE RUSKOG NAPADA: Hitno nam je potreban mir

Svet

1 15

MAKRON POSLE RUSKOG NAPADA: Hitno nam je potreban mir

RUSKI raketni napad na grad Sumi na severu Ukrajine naglašava hitnu potrebu za nametanjem primirja Rusiji, izjavio je danas predsednik Francuske Emanuel Makron.

13. 04. 2025. u 15:34