HABSBURŠKI ATENTAT NA SRPSKA GROBLJA I CRKVE: Kako su prvaoslavni mramori falsifikovani u stećke postali političko oružje

AUSTROUGARSKI propagandista maskiran u naučnika dr Ćiro Truhelka, prvi kustos Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine, sakupljao je natpise sa srpskih mramora, koje je nazvao stećcima da bi ih interpretirao u skladu sa politikom brisanja Srba iz istorije i njihove zamene "Vlasima" koje je proglasio nižom rasom.

foto: G. Komar

Vredni istraživač dr Goran Komar zbog toga je veliki deo knjige "Ćirilični natpisi na stećcima" morao da posveti ispravljanju falsifikata pohrvaćenog Čeha Truhelke, rasiste koji je stvarao temelje buduće ideologije NDH sa istim tezama koje su promovisali pohrvaćeni Srbin Ante Starčević i pohrvaćeni Jevrejin Josip Frank.

- Potrebno je pokazati tumačenje dr Ćira Truhelke koji je natpisu pravioslavne kaluđerice Polihranije pristupio na nedopustiv način - piše dr Komar u kapitalnom delu u izdanju Kompanije Novosti i kuće Štampar Makarije. - On je 1892. objavio crtež natpisa prema gipsanom odlivku, a ime vlastelina Čihorića pročitao je ovako: "paganeca Čihodiča", a titulu žene mu Radače: "kibnica". Ovaj autor koji je prednjačio u namjeri zatiranja pravoslavlja i ćirilice ovdje je, kao i drugdje, posebno na starnicama "Glasnika Zemaljskog muzeja u Sarajevu", pored nepoznavanja ćirilične paleografije pokazao i svu dubinu netrpeljivosti prema svemu pravoslavnom. Ovaj natpis, za njegovo poimanje istorije srpskog naroda, jednostavno ne bi smeo da postoji. Na neodrživost tumačenja Truhelke pažnju je srkrenuo već 1892. Konstantin Jireček.

Komar daje pravu transliteraciju natpisa na mramoru: "U ime otca i sina i svetago duha sie (ovde) leži raba Božia Polihranija. A zovom (imenom) mirskim gospoža Radača župana Nenaca Čihorića... A postavi s (ovaj) beleg nje (njoj) sin Dabiživ s Božjom pomošćju sam sa svoim ljudimi. A v dni gospodina kralja Tvrtka."

foto: G. Komar

Još je veća manipulacija izvedena sa ranohrišćanskim manastirom Ilovicom na Miholjskoj Prevlaci, gde je Sveti Sava posle dobijanja autokefalnosti Srpske crkve 1219. ustanovio jednu od prvih episkopija. Bečki propagandisti su pak stvorili legendu da su tu nalazio manastir katoličkog bendiktinskog reda koji su Srbi preoteli. Toj priči protivrečio je materijalni dokaz da je Prevlaka bila srpska, ktitorski natpis Zetskog episkopa Neofita iz 13. veka koji je stajao iznad ulaznih dveri Crkve svetih Petra i Pavla, u Bogdašićima na Miholjskoj Prvelaci, nedaleko do Tivta.

Foto: Vikipedija

- Ćirilični natpis zetskog episkopa Neofita za Crkvu svetog Petra i Pavla je načinjen na dva bloka žutoga peščara, a danas je postavljen u pročelju južno od vrata. Natpis je najprije postavljen iznad vrata, a prilikom obnove crkve 1925. pomjeren je na sadašnje mjesto - piše dr Komar. - Natpis je objvila G. Tomović, a prije nje njime su se zanimali mnogi istraživači. Obično se po Istoriji Crne Gore tvrdi da su benediktinci posjedovali Miholjsku prevlaku do sredine 13. vijeka, a tada bi se, najednom pojavio Zetski episkop Neofit. Ovakva tvrdnja isključuje mogućnost zasnivanja sjedišta Zetske episkopije od strane Svetog Save Srpskog i za njom se povode gotovo svi istoričari... Ceo natpis glasi: "U ime oca i Sina i Svetoga duha i Svete Bogorodice i Svetih Apostola i milošću Božijom ja Episkop zetski Neofit sagradih hram ovaj u Oblasti Svetoga Mihaila u doba Bogočastivog i Bogom državnog i svetorodnog gospodina kralja Stefana Uroša sina prvovenčanog kralja Stefana, unuka Svetog Simeona Nemanje u leto 6777, indikta 12."

Foto: Printskrin, Vikipedija

Pojam oblasti Svetog Mihaila odnosi se na manastir Ilovica posvećenom "vojvodi nebeskih sila", izgrađenom oko hrama utemeljenog još u apostolsko vreme, koji je 7. veku postao episkopsko sedište, što je arheološkim iskopavanjima dokazao veliki arheolog dr Đorđe Janković.

- Na srpskom tlu u Pomorju najvažniji manastir bio je Arhanđela Mihaila na Prevlaci, Ilovica - zabležio je dr Janković. - Najveći poznati hram posle Svetih Apostola u Peći bio je hram Arhanđela Mihaila manastira Ilovice, iz temelja iznova sagrađen u prvoj polovini 7. stoleća. To je crkva osnove upisanog krsta, sa tri apside, sa unutrašnjom i spoljnopripratom, sa spoljnom krstionicom na severoistočnoj strani. Oko 800. godine stari hram iz 7. stoleća snabdeven je novim kamenim oltarskim pregradama i kivorijima, a za njim i druge manje manastirske crkve. Negde tokom prve polovine 9. stoleća sagrađena je crkvica otkrivena u temeljima manastira Zavale, koja je odmah dobila kameni ukras, rad domaćih klesara. Hram je imao kupolu, verovatno pravougaone ili izdužene osmougaone osnove, a spolja duž temelja tog hrama nađeni su ulomci neukrašenih srpskih lonaca, kao i u ostacima starijih konaka.

foto: G. Komar

Veliki arheolog na primeru Miholjske prevlake u Srpskom Pomorju dokazao je koliko je duboko u istoriografiju SFRJ bila ugfrađena habsburška antisrpska dogma.

- U "Istoriji srpskog naroda" iz 1982. može se pročitati da je manastir Arhanđela Mihaila na Prevlaci (Ilovica) bio navodno benediktinski u 11-12. stoleću (izmišljena je i odgovarajuća crkva), pa su ga pravoslavni Srbi oteli i navodno napustili u 15. stoleću, jer u Pomorju Srbi nisu imali uporište - navodi dr Janković. - Sa istim ciljem su hramovi 4-5. stoleća Petro- Pavlovog manastira kod Trebinja datovani u 11-12. stoleće i pripisani benediktincima. Vrhunac je današnje izmišljanje rimokatoličkih crkava koje su pravoslavni otimali i pretvarali u pravoslavne, kao u Beogradu!

Ipak, ukazuje Janković, najopasnija prevara je izmišljanje bogumila, jeretika koji su navodno vladali Bosnom, zasnovana na rimokatoličkoj propagandi protiv Pravoslavne Crkve od 13. stoleća:

- Cilj je da se opravda rimokatolička i nemačka okupacija pravoslavnih srpskih oblasti i veštački dobije narod Bošnjaka, podobniji za manipulisanje. I u Bosni su izmišljani rimokatolički manastiri. U nedostatku činjenica, koriste osobenost i upadljivost mramora, proglašavaju ih za bogumilske spomenike, a za transkripciju njihovih natpisa izmislili su posebna ćirilična slova. Pošto je to uzludan posao zbog pravoslavnog sadržaja natpisa, rimokatolici sada tvrde da su pisani "hrvatskom ćirilicom", što je priprema za izmišljanje njihove slovenske službe pod Rimom od 12. stoleća.

foto: G. Komar

KRSTOVI NA MANASTIRSKIM LONCIMA

ARHEOLOG dr Đorđe Janković je ukazivao da je manastir na Prevlaci dobio prvorazredni značaj u 7. stoleću, da je mogao biti sedište episkopije, pa je logično da i Sveti Sava nastavlja tradicju i na istom mestu ustavovljava jedno od prvih vladičanstva Srpske crkve.

- U hramu su nađena sačuvana grobna mesta u severnom zidu, pod lukovima, gde su nesumnjivo bile sahranjene neke značajne ličnosti, verovatno svetitelji. Arhološka iskopovanja pokazala su da su konaci hrama iz Justinijanovog doba obnovljeni i dalje korišćeni, a ustanovljeno je postojanje zidova građenih kamenom vezanim blatom a povezanih drvetom, nad prizemljem južnog krila. U to vreme se za spremanje hrane koriste srpski lonci rađeni gnjetanjem ili na sporom vitlu, obično neukrašeni. Na par lonaca su bili utisnuti krstovi prilikom izrade, pre pečenja, što pokazuje da su odmah bili namenjeni manastiru Ilovici, odnosno crkvi. Nađene su crepulje u vidu manjih kružnih ploča, korišćene u okolini manastira do naših dana, kao i odgovarajući sačevi.

Preporučujemo

Društvo

0 15

SA BELEGA BRIŠU SRPSKO POREKLO: Kako su hrišćanski srednjovekovni spomenici u nauku ugurani pod imenom stećci

18. 11. 2025. u 09:50

Društvo

0 0

SUTRA JE CRVENO SLOVO: Kad da se pomolite, a kad da zamislite želju tokom Aranđelovdana?

20. 11. 2025. u 16:54

Društvo

0 0

OBAVEŠTENjE ZA STUDENTE: Prijave do 1. decembra

20. 11. 2025. u 16:29

Društvo

0 0

NOVAC SUTRA NA RAČUNU: Počinje isplata nezaposlenim licima

20. 11. 2025. u 16:29

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije