Srbija

SRBI I JEVREJI UBIJANI NA KUĆNOM PRAGU: U KCNS dve memorijalne izložbe u znak sećanja na žrtve Novosadske racije

Ј.С.

21. 01. 2021. u 08:42

U OKVIRU programa Ledena tišina posvećenog obeležavanju godišnjice zloglasne Novosadske racije koja se dogodila januara 1942. godine, u klubu „Tribina mladih" Kulturnog centra Novog Sada otvorena je izložba „Mesta masovnih egzekucija tokom Novosadske racije".

СРБИ И ЈЕВРЕЈИ УБИЈАНИ НА КУЋНОМ ПРАГУ: У КЦНС две меморијалне изложбе у знак сећања на жртве Новосадске рације

Foto: KCNS

Izložba je realizovana kroz saradnju tri ustanove kulture – KCNS, Arhiva Vojvodine i Istorijskog arhiva grada Novog Sada. Stručno vođenje kroz izložbu upriličio je Petar Đurđev, direktor Istorijskog arhiva Novog Sada.


Istovremeno, u Likovnom salonu KCNS otvorena je izložba „Sećanje na dr Miloša Bokšana", istaknutog pravnika, potpredsednika i velikog dobrotvora Matice srpske, koji je takođe stradao tokom Novosadske racije. Izložbu je priredila Biljana Egerić.
- Racija nije bila prosta policijska potera, pretresanje mesta i traženje sumnjivih osoba, već masovno ubijanje nedužnih civila sa ciljem izmene etničke strukture i sprovođenja antisemitske politike. Grad je bio podeljen na dve stotine četrdeset patrola koje su privodile ljude prema unapred pripremljenim spiskovima nepodobnih. Novosadski Legitimacioni odbor je zasedao u današnjem Sokolskom domu a pred njega je izvedeno preko 20.000 građana - istakao je Đurđev.

Izložba se bavi masovnim stradanjima na šest lokacija u Novom Sadu: u Miletićevoj ulici, na Uspenskom groblju, igralištu NAK-a, u Rumenačkoj i ulici Vojvode Bojovića, na novosadskoj plaži Štrand i na Beogradskom keju.

Tog, 23. januara 1942.godine,oko osam sati ujutru mađarski vojnici i žandarmi počeli su da gone grupu Srba i Jevreja prema Miletićevoj ulici. Kada su stigli do ugla Miletićeve i Trga Koste Trifkovića, civili su naterani da legnu na sneg, licem prema dole, nakon čega su hladnokrvno ubijeni.

Istog dana dogodila su se i ubistva na Uspenskom groblju. Žrtve su stanovale u neposrednoj blizini groblja ili pak u obližnjim ulicama. Dovodili bi ih do samog ulaza na groblje gde su ih ubijali. Među žrtvama su bili ne samo odrasli muškarci i žene, već i deca.

Na igralištu Novosadskog atletskog kluba su mahom stradali Jevreji koji su stanovali u obližnjim ulicama ili su dovođeni i iz drugih delova grada. Žrtve su dovođene na igralište, a zatim su primorane da se skinu u donji veš uprkos izuzetno niskoj temperaturi. Okupatorski oficiri su u sadističkoj igri objavili da će život biti pošteđen onome ko najbrže bude trčao oko terena. Kada je trka počela, na žrtve je otvorena vatra iz pušaka i mitraljeza. Nakon što su sve žrtve izgubile živote, njihovi leševi su opljačkani.

Najupečatljivije stradanje odigralo se u u Rumenačkoj ulici, gde su stradala braća Jovandić dok je egzekuciju posmatrala njihova majka Jelka, primorana od strane okupatorskih vojnika.

Ubistva u ulici Vojvode Bojovića desila su se u krugu kasarne XVI bataljona pograničnih lovaca. Od strane pojedinih vojničkih patrola dovođeni su Srbi i Jevreji iz obližnjih ulica u dvorište kasarne i tu ubijani. Izvesno vreme su leševi ostali u kasarnskom krugu a zatim su kamionima preneseni i bačeni u Dunav.

U želji da  prikrije tragove ubistva, okupator je organizovao sistematično ubijanje na novosadskom Štrandu,tako da nije bilo previše svedoka, a Dunav je olakšavao pitanje uklanjanja leševa. Žrtve bi bile najpre skinute a zatim putem načinjenim od dasaka sprovedene do slobodne površine Dunava, tj. do otvora na ledu i tu ubijane metkom u potiljak ili u srce i gurane pod led.

Masovna stradanja na Keju izvršena  su 23. janura 1942. godine. Žandarmi i domobrani koji su doveli grupu građana do kraja Dunavske ulice naredili su im da legnu na kaldrmu, a zatim su ih ubili. Ne sačekavši ni da se leševi ohlade, pretražili su im odela, a zatim, praveći neumesne šale i skrnaveći ih, odvukli do obale Dunava i bacili u vodu. Kasnije su na Beogradski kej dovodili grupe, ali i pojedinačne žrtve do same obale i tu ih ubijali. Sve se to odigravalo pred očima grupe građana koji su se nalazili na suprotnoj strani Dunava.

SMRT MILOŠA BOŠKANA

DOKUMENTARNA izložba posvećena dr Milošu Bokšanu, postavljena u Likovnom salonu KCNS, organizovana je uz pomoć KCNS, Matice srpske i Istorijskog arhiva Novog Sada, a stručno vođenje upriličila je autorka izložbe Biljana Egerić.Bokšan je bio ugledni novosadski advokat, jedan od članova Osnivačkog odbora Advokatske komore u Novom Sadu,potpredsednik i veliki dobrotvor Matice srpske. Za vreme mađarske racije stradao je na pragu kuće u kojoj je živeo, otišavši tako u smrt zajedno sa svojim sestrama Katicom i Kosarom.

Stručno vođenje kroz izložbu može se pogledati OVDE

Stručno vođenje kroz izložbu može se pogledati i OVDE

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije

Pratite vesti prema vašim interesovanjima

Novosti Google News
Tagovi

Drugi pišu

Pročitajte više

Komentari (0)

Ostavi komentar

Najnovije iz rubrike

Politika
Tenis
Fudbal
SELEKTOR VATRENIH OPERISAN: Dalića čeka oporavak, a onda kreće u lov na Fajnal for Lige nacija

SELEKTOR "VATRENIH" OPERISAN: Dalića čeka oporavak, a onda kreće u lov na Fajnal for Lige nacija