Udbaš na čelu autokefalaca

NA adresu patrijarha Pavla stigao je dopis arhiepiskopa vašingtonskog i mitropolita sve Amerike i Kanade Teodosija, u kojem se kaže da je Sveti arhijerejski sinod Pravoslavne crkve u Americi, 22. marta 1995. godine, doneo odluku o "potpunom isključenju iz Crkve" (aforismos) bivšeg monaha Antonija Abramovića. A to znači da od tada Abramović nema više mogućnosti da učestvuje u svetim tajnama Crkve, ne može da se pričešćuje i kad umre nema pravo na crkveno opelo.

Nakon smrti Antonija Abramovića, 1996. godine, na njegovo mesto dolazi Miraš Dedeić, raščinjeni sveštenik Srpske pravoslavne crkve i bivši paroh Carigradske patrijaršije u Rimu, kojeg je zatim i ova patrijaršija stavila pod zabranu činodejstvovanja. U međuvremenu pojavila su se dokumenta i da je bio saradnik Udbe.

Usled tih, nanovo preuzetih nekanonskih aktivnosti, povodom Miraša Dedeića ponovo se oglasila Vaseljenska patrijaršija. Carigradski patrijarh Vartolomej, 4. aprila 1997. godine, poslao je patrijarhu srpskom Pavlu pismo sa odlukom Svetog sinoda Carigradske patrijaršije, kojom je sveštenik Miraš Dedeić, zbog "kanonskih prestupa i protivkanonskih i bezakonih delovanja" na prostoru Srpske pravoslavne crkve, kažnjen najstrožom kaznom, lišenjem svešteničkog čina i vraćen u red laika.

MEĐUTIM, i pored toga, dolazi potom do "ustoličenja" Miraša Dedeića za "poglavara" takozvane Crnogorske pravoslavne crkve. Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve, na svom redovnom godišnjem zasedanju, u maju 1998. godine, osuđuje "razbijačku delatnost samozvanog poglavara nepostojeće 'Crnogorske crkve' Miraša Dedeića" i konstatuje "potpunu ništavnost antikanonskog i vancrkvenog 'rukopoloženja' dotičnog bivšeg sveštenika", kojeg su, iako je lišen svešteničkog čina, tobože hirotonisali isto tako lišeni episkopskog čina pripadnici bugarske raskolničke organizacije.

Potom će Sveti arhijerejski sinod izdati i posebno saopštenje za javnost kojim razobličava taj "akt nasilja" i ukazuje:

"Čin takozvanog ustoličenja na paracrkvenom skupu na Cetinju svrgnutog i lišenog čina Miraša Dedeića od strane dvojice samozvanih episkopa iz inostranstva, crkveno i kanonski je apsolutno ništavan za Pravoslavnu crkvu, i predstavlja akt nasilja i zloupotrebe vere u političke svrhe.

"NEZAKONITO manipulisanje imenom, zvanjem i simvolima Mitropolije crnogorsko-primorske i svojatanje njene imovine od lica koja se lažno predstavljaju za ono što nisu podležu u svakoj pravnoj državi krivičnom gonjenju, a počinioci snose zakonske posledice.

S odgovornošću saopštavamo da svako priključivanje anticrkvenoj i nepravoslavnoj sekti Miraša Dedeića označava prizivanje, umesto blagoslova Božjega, prokletstva na sebe i na svoje potomstvo."

I u vreme otvorenih pretnji ratom, agresijom NATO-a na Srbiju, odnosno na SR Jugoslaviju, Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve morao je, na svom vanrednom zasedanju od 9. do 12. novembra 1998. godine, u jednom delu zasedanja, da se "sa najvećom pažnjom" pozabavi stanjem i problemima Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori. Sabor je i tom prilikom "osudio anticrkvenu raskolničku i razbijačku delatnost takozvanih crnogorskih autokefalista, u samoj stvari separatista, koji vrše zloupotrebu vere u nezakonite političke svrhe".

NjIHOVOG vođu, bivšeg sveštenika Miraša Dedeića, samozvanog mitropolita nepostojeće "autokefalne Crnogorske crkve", Sabor je podvrgao najstrožoj crkvenoj epitimiji (kazni), što znači isključenju iz crkvene zajednice i anatemi (prokletstvu).

O odlučenju od Crkve i predaji anatemi Miraša Dedeića obaveštene su pomesne crkve. U uzvratnom pismu patrijarhu srpskom Pavlu, Njegova svetost patrijarh moskovski i sve Rusije Aleksije II izražava "svaku podršku takvom razumnom saborskom rešenju". Istovremeno obaveštava da su crkveni organi Rusije "preko unutarcrkvenih sredstava komunikacija, izvestili, o pomenutoj odluci Svetog arhijerejskog sabora SPC, preosvećene arhijereje Ruske pravoslavne crkve da bi se u bratskom saglasju suprotstavili raskolničkim radnjama, koje streme da poseju neprijateljstvo i podelu među pravoslavnim vernima". Njegovo blaženstvo mitropolit varšavski i sve Poljske Sava izveštava da je Sveti arhijerejski sinod Poljske autokefalne pravoslavne crkve primio na znanje ovu informaciju i odredio njeno obnarodovanje, pritom žaleći što se događa ovakva vrsta nekanonske aktivnosti.

PRAVNI savet Mitropolije crnogorsko-primorske, sa svoje sednice održane na Cetinju 15. februara 2000. godine, saopštava: "Mitropolija crnogorsko-primorska je jedina kanonska priznata pravoslavna crkva u Crnoj Gori." Zatim se napominje da "vjerska zajednica" registrovana u policijskoj stanici na Cetinju pod imenom "Crnogorska pravoslavna crkva" nema ni pravni, ni kanonski legitimetit da predstavlja Pravoslavnu crkvu u Crnoj Gori.

Mitropolija crnogorsko-primorska, rečeno je, ne protivi se registrovanju verskih zajednica u Crnoj Gori, "ali je protivna upotrebi imena i simvola Pravoslavne crkve u Crnoj Gori od strane samozvane `Crnogorske pravoslavne crkve`". Upozoreno je da se nazivom pod kojim je registrovana ta tzv. Crnogorska pravoslavna crkva unosi zabuna kod pravoslavnih vernika i organa vlasti da se radi o crkvi koja može predstavljati Pravoslavnu crkvu u Crnoj Gori.

NjENI pokušaji nasilnog preuzimanja manastira i crkava predstavljaju akt nasilja i usled toga podležu građanskoj i krivičnoj odgovornosti.

Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve, na svom redovnom zasedanju u maju 2000. godine, ponovo je osudio anticrkveno delovanje "bezbožničke grupe u Crnoj Gori oko Miraša Dedeića", istovremeno osudio je i to što podršku ovoj raskolničkoj grupi, "gazeći sve norme savremene civilizacije", pružaju separatistički nastrojene političke snage u Crnoj Gori. n

Problem nije rešen, samozvana "Crnogorska pravoslavna crkva" nastavila je da istrajava u bezakonju, bez kanonske osnove, kao sekta. Njena osnova nije vera, nego ideologija. Ideologija prizemnih i separatnih političkih intresa.