SRETENJSKI USTAV I NA KLIK: Narodni muzej šumadije digitalizovao originalni tekst akta iz 1835.
POVODOM obeležavanja 190 godina od donošenja prvog srpskog ustava 15. februra 1835. godine u Kragujevcu, tim stručnjaka Narodnog muzeja Šumadije uradio je digitalizaciju originalnog teksta Sretenjskog ustava. Time je široj javnosti omogućen uvid u ovaj dokument koji predstavlja srpsko istorijsko i kulturno nasleđe od izuzetnog značaja. Ustav Knjaževstva Srbije, inspirisan liberalnim idejama tog doba, često je opisivan kao "francuski žbun usred turske šume".
Foto Narodni muzej Srbije
Svojim odredbama naglašavao je ljudska prava i slobode, uključujući slobodu govora i okupljanja. Pisao ga je, po nalogu kneza Miloša, Dimitrije Davidović, učeni Srbin i upravitelj knjaževske kancelarije. Usvojila ga je Sretenjska narodna skupština koja je održana u porti Pridvorne crkve u Kragujevcu. Ostalo je zabeleženo da je za nju "vladalo veliko interesovanje, jer je bila obećana godinu dana ranije, s najavom da će se na njoj rešavati pitanje unutrašnjeg uređenja zemlje prema odredbama Hatišerifa", kao i da joj je "prisustvovalo 2.400 zvaničnih predstavnika i mnogo znatiželjnog naroda".
Sretenjska skupština je zasedala tri dana. Prvog se slušala kneževa prestona beseda, koju je pročitao Dimtrije Davidović, drugog je pročitan tekst Ustava i Ukaz o osnivanju Državnog saveta. Skupština je jednoglasno usvojila Ustav i na njemu su zakletvu položili knez i poslanici ispod nove zastave sa grbom Srbije. Trećeg dana predati su pokloni knezu, a kraj zasedanja proslavljen je umetničkim programom koji je organizovao Joakim Vujić, osnivač pozorišta u Srbiji. Ustav je tada štampan u 10.000 primeraka u Knjažesko-srbskoj knjigopečatnji u Kragujevcu. Svaki od poslanika je dobio svoj primerak, a ostatak je razdeljen ustanovama u zemlji. Jedini originalni primerak rukom pisanog Sretenjskog ustava čuva se u Državnom arhivu Srbije, a sačuvano je i nekoliko primeraka originalnog štampanog izdanja. Jedan od njih nalazi se i Biblioteci Matice srpske.
- Digitalizaciju Sretenjskog ustava uradili smo na osnovu sačuvanih printova Sretenjskog ustava s namerom da istorijski dokument predstavimo u savremenom izdanju koje će omogućiti veću pristupačnost javnosti akta koji predstavlja srpsko istorijsko i kulturno nasleđe. Urađena su skeniranja svih 12 stranica Ustava, a uz pojedine delove teksta koji su slikoviti i opisni urađene su dodatne animacije. Kada se, na primer, u tekstu Ustava pominju istorijske ličnosti kao što su turski sultan, ruski imperator ili knez Miloš, pred čitaocem se pojavljuju njihovi animirani likovi, kao i kada se se opisuju grb i zastava Kneževine Srbije. Prezentacija sadrži i audio-verziju teksta Sretenjskog ustava, tako da je pristupačna i slepim i slabovidnim osobama.
To ujedno omogućava i bolje razumevanje teksta pisanog slavenosrpskim jezikom, koji je bio u dominantnoj upotrebi krajem 18. i početkom 19. veka u obrazovanim slojevima srpske građanske klase, ali je danas teško razumljiv - priča za "Večernje novosti" Miloš Jurišić, viši kustos i konzervator Narodnog muzeja Šumadije i jedan od autora prezentacije. Narodni muzej Šumadije je u saradnji sa Ustanovom kulture "Koraci" pripremio i publikaciju "Sretenije Serbije 1835", takođe posvećenu proslavi 190 godina od donošenja Sretenjskog ustava, koja sadrži fototipski prikaz Sretenjskog ustava, kao i druge sadržaje. - U srpskoj istoriji umetnosti do sada nije zabeležen nijedan likovni prikaz Sretenjske skupštine. Ove godine ulje na platnu sa tim motivom, na zahtev Narodnog muzeja Šumadije, uradio je akademski slikar Prokopije Kostić i ta slika će biti deo stalne postavke u zgradi Stare skupštine u Kragujevcu, gde su se održavala skupštinska zasedanja u Kneževini Srbiji - kaže Jurišić.
Tim stručnjaka
DIGITALNO izdanje Sretenjskog ustava biće dostupno posetiocima u prostoru Stare skupštine u Kragujevcu, kao i na internetu putem linka na zvaničnom sajtu Narodnog muzeja Šumadije. Ova prezentacija biće uključena i u program poseta stranih delegacija i turističkih obilazaka u Kragujevcu. Na digitalizaciji Sretenjskog ustava radio je timstručnjaka Narodnog muzeja Šumadije Miloš Jurišić, Roksanda Aleksić, Nataša Milosavljević, Katarina Đurić i saradnik iz Niša Vladan Trkulja.
Pratite nas i putem iOS i android aplikacije
Pratite vesti prema vašim interesovanjima
Pročitajte više
ZAHAR TVRDI DA JE ON BIO KLjUČ USPEHA: "Da nije bilo mene, Brene ne bi bilo ni na mapi"
PROSLAVLjENI srpski kompozitor Milutin Popović Zahar veruje da je upravo on bio ključni faktor da Lepa Brena postane zvezda.
19. 02. 2025. u 20:12
Olivera Balašević otkrila zbog čega je vratila devojačko prezime
OLIVERA Balašević je u jednom momentu odlučila da vrati devojačko prezime Savić.
20. 02. 2025. u 12:40
TROJANCI 21. VEKA STIGLI U SRBIJU: Ovako izgledaju današnji stanovnici legendarnog grada opisanog u Homerovoj Ilijadi (FOTO)
NA ČELU male "trojanske" delegacije u poseti Srbiji bio je Muharem Erkek, gradonačelnik opštine Čanakale, koji je sa svojim timom predstavio i treće izdanje knjige "Troja - grad mitologije i arheologije" koja govori o arheološkim istraživanjima na ovim prostorima, istoriji tog lokaliteta i legendama i mitovima ispredanim o njemu.
20. 02. 2025. u 18:47
POSLEDNjE REČI MUŽA SNEŽANE ĐURIŠIĆ: "Iz čista mira, kao da je predosetio"
"SUROVO je kako je sve ispalo..."
19. 02. 2025. u 21:26
ZAŠTO STJUARDESE SEDE NA RUKAMA U AVIONU? Mnogi se iznenade kada čuju pravi razlog
SIGURNO ste se mnogo puta pitali zašto stjuardese pri poletanju sede na rukama.
19. 02. 2025. u 12:40
SKANDAL U HRVATSKOJ Pevač skandirao:"Isus, Marija,ustaše..." Snimak Gršinog koncerta se širi mrežama (VIDEO)
"ISUS, Marija, ustaše, Cibalija" je inače slogan Ultrasa, navijača Cibalije iz Vinkovaca.
20. 02. 2025. u 15:24
ŠOK OBRT: Amerika prvi put od početka rata u Ukrajini nije uradila ovo
SJEDINjENE Američke Države prvi put od početka Specijalne vojne operacije Rusije u Ukrajini nisu bile koautor antiruskog nacrta rezolucije Generalne skupštine Ujedinjenih nacija o Ukrajini, u koji je Sputnjik imao uvid.
20. 02. 2025. u 12:46
OVO JE BRITANSKI PLAN ZA UKRAJINU: Otkriveno koliko će vojnika rasporediti, čeka se "zeleno svetlo" Trampa
BRITANSKI premijer Kir Starmer predstaviće američkom predsedniku Donaldu Trampu plan za raspoređivanje nešto manje od 30.000 evropskih vojnika u Ukrajini, kako bi osigurao američku zaštitu za ovu operaciju, piše britanski Telegraf.
20. 02. 2025. u 10:26
BIKOVIĆ USLIKAN POSLE 2 OPERACIJE U RUSIJI: Ide uz pomoć štapa, ali je uspeo da prodefiluje crvenim tepihom (FOTO)
MILOŠ Biković se uspešno opravlja nakon operacije kolena.
19. 02. 2025. u 15:52
Najnovije iz rubrike
MOJA JE VUČICA PROMENILA ĆUD: Aleksandar iz Sevca kod Štrpca ima nesvakidašnjeg ljubimca
PRELEPA, ali često surova priroda na obroncima Šar-planine zna mnogo puta da iznenadi svojom ćudljivošću. Pogotovu snežne mećave i sneg koji traju više meseci, a ponekad gotovo i tokom cele godine. Zato su ovdašnje šume pogodne za život raznih zveri koje baš takva priroda oblikuje. Ali svako pravilo ima izuzetak pa tako i vuk može da promeni ćud. Upravo o tome najbolje svedoči Aleksandar Paljić iz šarplaninskog sela Sevce kod Štrpca koji ima nesvakidašnjeg ljubimca - vučicu Miu.
20. 02. 2025. u 11:19
ČISTA PETICA IZ HUMANOSTI: Da bi dali krv teško povređenoj Ani Gole, u beogradski Zavod za transfuziju Semberci stigli u tri autobusa
TEŠKA saobraćajna nesreća u selu Velika Obarska, kod Bijeljine, koja se dogodila u subotu, pola sata pre ponoći, odnela je dva mlada života, troje mladih je povređeno, a jedna devojka, Ana Gole (19) je posle zbrinjavanja u Opštoj bolnici "Sveti vračevi" u Bijeljini, upućena u Klinički centar u Beograd, jer ima povrede opasne po život.
20. 02. 2025. u 11:14
I NEMCI PRIZNALI - SRBI SU ISTINSKI ISTORIJSKI NAROD: Sudbinski događaji iz februara 1804. i 1835. pokazali neuništivi duh i identitet
USTANAK na Sretenje 1804. je potvrdio da su Srbi istinski istorijski narod koji posle vekova ropstva i seoba krenuo u obnovu države crpeći snagu za veliki poduhvat iz kolektivnog sećanja i vere u svoju "obećanu zemlju", Srbiju. Ustav donet na Sretenje 1835. u kome piše "Svaki Srbin ima pravo birati način življenja svog po svojoj volji, samo koji nije na obštenarodnu štetu" je ista ona ideja o "slobodi zlatnoj" iz epske poezije i predanja koja su vekovima u narodu razumevana kao "duhovni ustav", skup nepisanih zakona i istorije, srpski Stari zavet.
19. 02. 2025. u 07:00
BEDEMI RODA U PLETARAMA OD NABOJA: Sveštenici pravoslavne crkve u Sivcu su bili osnivači i učitelji prve škole u selu 1723.
KAD je ova crkva početa, već onda se Sivcu brojalo više od osam stotina godina i Srblji su ovde prvi naseljenici bili. To je u zapisima, koji su pohranjeni u temelje i "jabuku" pravoslavnog hrama u Sivcu, selu u Bačkoj, jednom od najvećih u Srbiji, 1868. godine, za spomen pokolenjima, ostavio Miloš Bikicki, "selski kasir", kako je sebe predstavljao.
19. 02. 2025. u 07:00
U ČUDU SVI BILI ŠTO JE ŽENA SAJDŽIJA: Nekada bi mi sat, kad vide da će da ga popravlja žensko, istrgli iz ruke i tražili muškarca
DOK je za nekog sat samo merilo vremena, za nekog draga uspomena ili vredno porodično nasleđe, za Jasminu Panić iz Svilajnca je ne samo posao, već je njihovo kuckanje i zvonjenje najlepša melodija za njene uši.
19. 02. 2025. u 07:00
Komentari (0)